THẾ THỨ CÁC TRIỀU VUA VIỆT NAM - Trang 65

châu lại ghép thành hai, đó là Thăng Hoa và Tư Nghĩa. Nếu so với bản đồ hiện
đại, hai châu này nay tương ứng với toàn bộ tỉnh Quảng Nam – Đà Nẵng (bây
giờ là tỉnh Quảng Nam và thành phố Đà Nẵng (chú thích của CB) ), cộng với
toàn bộ tỉnh Quảng Ngãi. Tổng số hộ mà quân Minh thống kê năm 1407 như đã
nói ở trên là bao hàm cả những hộ ở vùng đất mới chiếm.
2 - Thế thứ triều Hồ
a - Hồ Quý Ly (1400)
Tiên tổ của Hồ Quý Ly là Hồ Hưng Dật, di cư đến nước ta trong khoảng thời
Ngũ đại thập quốc (907 - 960). Hồ Hưng Dật định cư tại thôn Bào Đột, phủ
Diễn Châu (nay là Nghệ An) và từ đó về sau, con cháu của ông đời đời làm trại
chủ của đất này.
Đến đời thứ 12, một người của họ Hồ là Hồ Liêm đã bỏ Diễn Châu di cư ra đất
Đại Lại (Thanh Hoá). Hồ Liêm làm con nuôi của quan Tuyên uý là Lê Huấn,
nên đổi gọi là họ Lê. Sử cũ có lúc chép Hồ Quý Ly là Lê Quý Ly cũng bởi sự
kiện này. Hồ Quý Ly là cháu bốn đời của Hồ Liêm.
Thuở nhỏ, Hồ Quý Ly theo học võ với một võ sư người họ Nguyễn, hiệu là Sư
Tề. Sư Tề có người con trai là Nguyễn Đa Phương cũng rất giỏi võ nghệ. Hồ
Quý Ly kết nghĩa anh em với Nguyễn Đa Phương.
Đường danh vọng của Hồ Quy Ly được khởi đầu từ đời Trần Nghệ Tông (1370
– 1372), với chức vụ đầu tiên rất khiêm nhượng là Chi hậu tứ cục chánh
chưởng. Từ đây, Hồ Quý Ly liên tục được thăng quan tiến chức. Xin liệt kê
những nấc thang quan trọng nhất trên con đường thăng tiến của Hồ Quý Ly như
sau:
- Năm 1371: được vua Trần Nghệ Tông phong tước Trung Tuyên Quốc Thượng
Hầu, chức Khu mật viện đại sứ.
- Năm 1375: được thượng hoàng Trần Nghệ Tông và vua Trần Duệ Tông thăng
chức Tham mưu quân sự.
- Năm 1379: được thượng hoàng Trần Nghệ Tông và vua Trần Phế Đế thăng
chức Tiểu tư không, kiêm Khu mật viện đại sứ.
- Năm 1380: được thượng hoàng Trần Nghệ Tông và vua Trần Phế Đế thăng
chức Nguyên nhung, quản việc Hải tây đô thống chế.
- Năm 1387: được thượng hoàng Trần Nghệ Tông và vua Trần Phế Đế thăng
chức Đồng bình chương sự (thành viên cơ quan tối cao của nhà nước).