các điểm. Nhưng bạn cần phải khéo léo hơn. Nếu không giới hạn mình
trong một đường thẳng, bạn sẽ thấy rằng sẽ có một tập hợp lớn các đường
cong - những đường cong có thể thực hiện việc kết nối các chấm tròn đó.
Nếu vẽ từ quá khứ theo một đường thẳng, bạn tiếp tục được một xu hướng.
Nhưng có thể sẽ xảy xa vô số độ lệch trong tương lai so với tiến trình của
quá khứ.
Đây là những gì mà nhà triết học Nelson Goodman gọi là lối quy nạp:
Chúng ta vẽ ra một đường thẳng bởi trong đầu chúng ta chỉ có mô hình
thẳng - việc một con số đã tăng lên trong suốt 1000 ngày liền sẽ khiến bạn
tin rằng nó sẽ còn tiếp tục tăng lên. Nhưng nếu bạn nghĩ đến một mô hình
phi tuyến tính, khi đó có thể khẳng định rằng con số này phải giảm xuống
vào ngày 1.001.
Ví dụ, bạn quan sát một viên lục ngọc. Hôm qua và hôm kia nó đều có
màu xanh lục. Hôm nay nó cũng màu xanh lục. Và điều này sẽ giúp khẳng
định thuộc tính “xanh lục” của nó chúng ta có thể cho rằng viên lục ngọc
đó sẽ vẫn có màu xanh lục vào ngày mai. Nhưng đối với Goodman, lịch sử
về màu sắc của viên lục ngọc đó cũng có thể khẳng định thuộc tính “grue”
của nó. Vậy thuộc tính grue là gì? Thuộc tính grue của viên lục ngọc phải
là xanh lục cho đến một ngày cụ thể nào đó, ví dụ ngày 31/12/2006, nó trở
thành xanh dương và từ đó về sau sẽ mãi là xanh dương.
Lối quy nạp khó hiểu này là một phiên bản khác của lối liên tưởng ngụy
biện - bạn đối mặt với vô số “câu chuyện” giải thích cho những điều mình
đã nhìn thấy. Sự sắc bén trong lối quy nạp của Goodman là nếu không còn
cách nào để “khái quát hóa” những điều mình nhìn thấy, để suy ra từ những
điều không biết, bạn sẽ vận hành bằng cách nào? Rõ ràng, câu trả lời là bạn
nên vận dụng “lý lẽ thông thường”, nhưng lý lẽ thông thường của bạn có
thể không được phát triển tốt đối với các biến số Extremistan.
CỖ MÁY DỰ ĐOÁN VĨ ĐẠI ĐÓ
Bạn đọc được phép tự hỏi, vậy thì NNT này, việc quái gì chúng ta phải
lên kế hoạch? Một số người làm như vậy vì tiền, số khác - vì đó là “công
