Ý TƯỞNG VỀ SỰ NGẪU NHIÊN TÍCH CỰC
Hãy nhớ lại những người theo chủ nghĩa kinh nghiệm - những thành viên
của trường phái y học thực nghiệm Hy Lạp. Những người này cho rằng bạn
nên có đầu óc cởi mở trong chẩn đoán y khoa và chừa chỗ cho sự may rủi
nữa. Nếu may mắn, một bệnh nhân sẽ được chữa khỏi, ví dụ nhờ vào việc
ăn một loại thực phẩm nào đó mà vô tình biến thành thuốc chữa được căn
bệnh của anh ta, để rồi về sau, cách chữa trị đó sẽ được dùng cho các bệnh
nhân tiếp theo. Sự ngẫu nhiên tích cực này (giống như thuốc trị chứng cao
huyết tạo ra tác dụng phụ giúp sản xuất Viagra) là phương pháp trung tâm
về phát minh y học của những người theo chủ nghĩa hoài nghi.
Chúng ta có thể khái quát hóa điểm này vào cuộc sống: hãy tối đa hóa
khả năng bất ngờ quanh bạn.
Sextus Empiricus đã kể lại câu chuyện của họa sĩ Hy Lạp Apelles, người
đã cố gắng mô tả lại nước bọt từ miệng một con ngựa trong khi vẽ chân
dung của nó. Sau nhiều cố gắng nhưng chẳng mang lại điều gì, ông từ bỏ
và, trong lúc tức giận, đã ném miếng giẻ lau cọ vào bức tranh. Ở chỗ bị
miếng giẻ ném đó đã tạo ra một hình ảnh hoàn hảo giống hình nước bọt của
con ngựa.
Thử và sai có nghĩa là phải cố gắng rất nhiều. Trong cuốn The Blind
Watchmaker (Tạm dịch: Thợ đồng hồ mù), Richard Dawkins mô tả tài tình
khái niệm về thế giới này mà không cần đến hình ảnh to lớn, chỉ chuyển
động theo từng thay đổi ngẫu nhiên nhỏ tăng thêm. Xin lưu ý rằng tôi có
một bất đồng nhỏ nhưng không ảnh hưởng nhiều đến câu chuyện này: đúng
hơn là thế giới chuyển động theo những thay đổi ngẫu nhiên lớn.
Quả thực, chúng ta gặp nhiều khó khăn về mặt trí tuệ và tâm lý đối với
phương pháp thử-sai, và với việc chấp nhận rằng cần phải có những chuỗi
thất bại nhỏ trong cuộc sống. Mark Spitznagel, đồng nghiệp của tôi, hiểu
rằng con người chúng ta có một tâm lý khó chịu đối với các thất bại:
phương châm của anh là “Bạn cần phải biết yêu sự thất bại”. Thật ra, lý do
mà tôi cảm thấy nước Mỹ trở nên gần gũi với mình chính là vì văn hóa
