mức cho rằng khả năng giữa một phần nghìn và một phần triệu là ngang
nhau.
Phần lớn các nghiên cứu thực nghiệm đều khớp với khuôn mẫu của việc
đánh giá quá cao hay quá thấp các hiện tượng Thiên Nga Đen. Ban đầu,
Kahneman và Tversky đã chứng minh rằng con người thường phản ứng
thái quá trước những kết quả có xác suất thấp khi bạn thảo luận biến cố đó
với họ, và khiến họ nhận thức về nó. Nếu bạn hỏi ai đó “Xác suất tử vong
của một tai nạn máy bay là bao nhiêu?” ngay lập tức, con số tử vong sẽ
được nâng lên. Tuy nhiên, khi nói về các mô hình bảo hiểm, Slovic và cộng
sự của ông đã phát hiện ra sự thờ ơ trước các biến cố tưởng chừng như
không thể xảy ra trong các hợp đồng bảo hiểm. Họ gọi nó là “ưu tiên bảo
hiểm các tổn thất nhỏ có thể xảy ra”- và phải trả giá bằng những tổn thất ít
xảy ra nhưng có tác động nghiêm trọng hơn nhiều.
Cuối cùng, sau nhiều năm tìm kiếm các kiểm tra thực nghiệm về việc
chúng ta khinh rẻ những gì trừu tượng, tôi đã tìm thấy thứ mà mình mong
đợi từ các nhà nghiên cứu tại Israel. Greg Barron và Ido Erev đã cung cấp
bằng chứng thục nghiệm cho thấy các đối tượng tham gia thí nghiệm
thường xem nhẹ những xác suất nhỏ khi tham gia vào chuỗi các thí nghiệm
mà trong đó họ tự mình tìm kiếm các xác suất, tức là khi không được cung
cấp bất kỳ tỷ lệ nào. Nếu số bi đỏ bạn lấy ra từ một cái bình là rất nhỏ trong
khi số bi đen lại rất nhiều, và nếu không có kiến thức về tỷ lệ tương đối,
nhiều khả năng bạn sẽ đánh giá thấp số bi đỏ ấy. Chỉ khi nào biết được tần
số xuất hiện của nó - chẳng hạn như bi đỏ chiếm 3% - bạn mới đánh giá cao
nó trong quyết định mạo hiểm của mình.
Tôi đã mất nhiều thời gian tự vấn bản thân mình rằng không biết làm
cách nào những người thiển cận và có tư duy ngắn hạn như chúng ta lại có
thể sống sót trong một môi trường hoàn toàn không phải Mediocristan này.
Một ngày nọ, nhìn vào bộ râu vốn khiến tôi trông già hơn mười tuổi và
nghĩ về niềm vui khi được “triển lãm” nó, tôi chợt nhận ra một điều. Sự tôn
kính dành cho người cao tuổi hiện diện trong nhiều xã hội có thể là một
hình thức bù đắp cho trí nhớ ngắn hạn của chúng ta. Chữ senate (Viện
nguyên lão) có nguồn gốc từ chữ senatus, có nghĩa là “có tuổi” trong tiếng
