học làm tốt hơn các nhà khoa học (gần 50% công trình nghiên cứu khoa
học và học thuật tiêu tốn công sức hàng tháng, có khi hàng năm chưa bao
giờ được người ta đọc hết). Những người tham gia vào trò chơi may rủi này
được trả công bằng một thứ khác xa với thành công về vật chất: đó là hy
vọng.
Bản chất con người, Hạnh phúc và Những phần thưởng
Cho phép tôi được chắt lọc ý chính đằng sau những gì mà các nhà nghiên
cứu gọi là niềm hạnh phúc khoái lạc (hedonic happiness).
Việc kiếm được 1 triệu đô-la trong một năm trong khi chẳng có lấy một
xu trong suốt chín năm trước đó sẽ không làm bạn vui sướng bằng việc
đem tổng số tiền ấy chia đều cho mười năm, tức 100.000 đô-la/năm. Điều
này cũng được áp dụng theo chiều ngược lại - năm đầu rất khấm khá nhưng
lại chẳng kiếm được xu nào trong chín năm còn lại. Bằng cách nào đó, hệ
thống thỏa mãn của bạn nhanh chóng bị bão hòa và không tạo được trạng
thái cân bằng cảm xúc. Trên thực tế, niềm hạnh phúc của bạn phụ thuộc rất
nhiều vào số lượng cảm xúc tích cực - những thứ mà các nhà tâm lý học gọi
là “ảnh hưởng tích cực”- hơn so với cường độ của chúng. Hay nói cách
khác, tin tốt thì trước hết phải là tin tốt đã, còn tốt như thế nào không quan
trọng lắm. Vì thế, để có một cuộc sống vui vẻ, bạn nên duy trì “những ảnh
hưởng” nho nhỏ này càng đều đặn càng tốt. Nhiều tin tốt lành đến một cách
nhẹ nhàng vẫn tốt hơn một tin cực kỳ tuyệt vời đến bất chợt.
Thật buồn là sự việc thậm chí còn tồi tệ hơn nếu bạn kiếm được 10 triệu
đô-la, nhưng sau đó mất đi đến chín triệu, như thế thì không có xu nào vẫn
hơn! Đứng vậy, có thể sau cùng bạn vẫn còn 1 triệu đô-la (so với không còn
gì) nhưng tốt hơn hết là không còn xu nào cả. (Dĩ nhiên, giả sử rằng bạn
quan tâm đến các phần thưởng tài chính).
Do đó, từ một quan điểm hẹp về kế toán, cái mà tôi gọi là “phép đánh giá
về các lựa chọn thay thế khả thi liên quan đến sự hưởng thụ sẽ đạt được và
sự đau khổ sẽ bị loại bỏ” (hedonic calculus), nỗ lực cho một chiến thắng
huy hoàng sẽ không mang đến cho bạn phần thưởng nào cả. Mẹ Thiên
