chuột nào bản chất vốn khỏe mạnh (và đây chính là chìa khóa) sẽ sống sót;
những con chết sẽ được đưa ra khỏi mẫu thử. Càng về sau, chúng ta sẽ có
được một tập hợp những con chuột ngày càng khỏe mạnh. Nhưng hãy chú
ý một thực tế quan trọng: tất cả những con chuột, dù là những con khỏe
mạnh, đều trở nên yếu hơn so với thời điểm trước khi nhiễm phóng xạ.
Một nhà quan sát được trời phú cho khả năng phân tích, người mà chắc
hẳn điểm số đại học phải vào loại xuất sắc, sẽ tin rằng thí nghiệm đó của tôi
là một hình thức thay thế hoàn hảo cho câu lạc bộ chăm sóc sức khỏe, và
nó có thể được áp dụng cho bất kỳ loài động vật hữu nhũ nào (hãy nghĩ đến
khả năng thành công về mặt thương mại). Logic của anh ta như sau: Những
con chuột này khỏe mạnh hơn tất cả những con còn lại. Vậy chúng có điểm
chung gì? Tất cả chúng đều đến từ phòng thí nghiệm của tay chuyên nghiên
cứu Thiên Nga Đen, Taleb. Không mấy ai muốn đến xem những con chuột
chết.
Tiếp đến, chúng ta chơi khăm tờ New York Times theo cách sau: chúng ta
thả những con chuột còn sống vào thành phố New York và gợi ý cho con
chuột đầu đàn viết một bài báo lý thú về sự chia rẽ trong tôn ty trật tự xã
hội loài chuột ở New York. Chú ta sẽ viết một bài dài (và mang tính phân
tích) về động lực xã hội của loài chuột ở New York, trong đó có đoạn sau:
“Những chú chuột đó đã trở thành “đầu gấu” trong xã hội loài chuột chúng
ta. Thật vậy, chúng bắt đầu điều khiển mọi việc. Trở nên mạnh mẽ hơn nhờ
vào những trải nghiệm trong phòng thí nghiệm của nhà thống kê học/nhà
triết học/nhà môi giới chứng khoán sống ẩn dật (nhưng thân thiện) - Tiến sĩ
Taleb - chúng...”
Thiên kiến tội lỗi
Có một thuộc tính xấu xa trong thiên kiến này: nó ẩn mình giỏi nhất khi
ảnh hưởng của nó ở mức nghiêm trọng nhất. Do người ta không nhìn thấy
những con chuột chết nên càng trở nên nguy hiểm chừng nào thì rủi ro lại
càng khó phát hiện bởi những hậu quả nghiêm trọng thường bị loại khỏi
bằng chứng. Tính sát thương của thí nghiệm trên càng cao thì khác biệt
