tiếng. Posner than phiền về những hiểu biết sai lầm của “những người đày
tớ nhân dân” về tính ngẫu nhiên và, bên cạnh nhiều điều khác, cho rằng các
nhà hoạch định chính sách của chính phủ học môn thống kê học từ các nhà
kinh tế. Có vẻ như Judge Posner đang cố kích thích để tạo ra những thảm
họa. Tuy nhiên, dù là một trong những người nên dành nhiều thời gian đọc
hơn viết, nhưng ông có thể là một tư tưởng gia sâu sắc và tài ba; cũng như
nhiều người khác, ông không nhận thức về sự khác biệt giữa Mediocristan
và Extremistan, đồng thời tin rằng thống kê học là một môn “khoa học”,
chứ không thể nào là trò gian lận. Nếu bạn có tình cờ gặp anh ta, hãy bảo
anh ta làm ơn chú ý đến những thứ này.
CON QUỶ QUÂN BÌNH CỦA QUÉTELET
Con vật kỳ quái được gọi là đường cong hình chuông Gauss này không
phải là do Gauss tạo ra. Mặc dù đã nỗ lực làm việc với nó nhưng ông chỉ là
một nhà toán học đối mặt với một quan điểm lý thuyết, chứ không phải đưa
ra tuyên bố về cấu trúc thực tại giống như các nhà khoa học có đầu óc
thống kê. Trong cuốn “A Mathematician’s Apology” (Lời xin lỗi của một
nhà toán học) G.H. Hardy đã viết như sau:
Môn toán học “thực sự” của các nhà toán học “thực sự” - như toán học
của Fermat, Euler, Gauss, Abel và Riemann - hầu như đều “vô dụng” (và
điều này đúng với cả toán học “ứng dụng” lẫn toán học “thuần túy”).
Như tôi đã nói trước đó, đường cong hình chuông chính là hình ảnh của
một tay cờ bạc, Abraham de Moivre (1667-1754), một người Pháp tị nạn
theo chủ nghĩa Canvin, đã trải qua phần lớn cuộc đời mình ở Luân Đôn dù
nói bằng thứ tiếng Anh nặng trịch. Nhưng không phải Gauss mà chính
Quételet - được cho là một trong những gã có tư tưởng phá hoại nhất trong
lịch sử tư tưởng, như chúng ta sẽ thấy sau đây.
Adolphe Quételet (1796-1874) đưa ra ý niệm về một con người có thể
chất bình thường, L’homme moyen. Chẳng có gì là moyen (bình thường) về
Quételet cả, “một người có đam mê sáng tạo vĩ đại, một người tràn đầy
năng lượng”, ông làm thơ và thậm chí đồng sáng tác một vở nhạc kịch. Vấn
