Nhưng Quételet đã nắm bắt ý tưởng đó theo một mức độ hoàn toàn khác.
Thu thập các số liệu thống kê, ông bắt đầu tạo ra các tiêu chuẩn về “các
phương kế”. Vòng ngực, chiều cao và cân nặng của những em bé mới sinh,
tất cả đều không thoát khỏi “các chuẩn mực” của ông. Ông phát hiện ra
rằng các độ lệch chuẩn trở nên hiếm hoi theo cấp số nhân khi cường độ của
độ lệch đó tăng lên. Về sau, khi đã nhận biết được ý tưởng về các đặc điểm
vật lý của L’homme moyen (người bình thường) này, Quételet đã chuyển
sang các vấn đề xã hội. L’homme moyen có các sở thích, giả định và
phương pháp của riêng mình.
Thông qua cấu trúc về l’homme moyen physique và l’homme moyen
moral - người bình thường về thể chất và người bình thường về trí tuệ -
Quételet đã tạo ra một phạm vi chệch khỏi mức trung bình để chia con
người sang nhóm hoặc bên trái hoặc bên phải so với tâm điểm và thực sự
trừng phạt những ai tự thấy mình đang chiếm giữ phần cực trái hoặc cực
phải của đường cong hình chuông thống kê đó. Khi đó, chúng trở thành thứ
không bình thường. Điều này đã tạo cảm hứng cho Marx, người đã trích lời
Quételet về khái niệm một người bình thường hoặc một người trung bình,
và đã viết trong cuốn Das Kapital như sau: “Cần phải tối thiểu hóa những
độ lệch về mặt xã hội, ví dụ trong phạm vi phân bổ tài sản chẳng hạn”.
Ngày nay, con người ít nhiều phải ngợi ca sự ra đời của cơ sở khoa học
thời Quételet. Nhưng thời điểm đó, những luận điểm của ông không được
chấp nhận ngay. Đầu tiên, Augustin Cournot, nhà triết học/nhà toán
học/nhà kinh tế học, không tin rằng một người có thể hình thành nên tiêu
chuẩn của con người chỉ dựa trên các yếu tố định lượng. Một tiêu chuẩn
như thế sẽ phụ thuộc vào thuộc tính đã được xem xét. Phép đo ở tỉnh này
có thể khác với phép đo ở tỉnh khác. Nên lấy tỉnh nào làm chuẩn? Cournot
nói rằng L’homme moyen sẽ là một con quỷ. Tôi xin giải thích quan điểm
của ông như sau.
Giả sử có một điều gì đó đáng mơ ước về việc trở thành một người trung
bình, anh ta phải có một đặc điểm riêng mà trong đó anh ta có tài hơn
người khác - tức là anh ta không thể trung bình ở tất cả mọi điểm. Một
nghệ sĩ dương cầm sẽ giỏi chơi dương cầm hơn mức trung bình, nhưng lại
