công chúng. Quả thật, quá trình biên tập có thể có những bóp méo hết sức
nghiêm trọng, đặc biệt khi tác giả được đánh giá là một “biên tập viên
giỏi”). Mặc dù vậy, cuốn sách của Shirer đã giúp tôi có được trực giác về
quá trình vận hành của lịch sử. Ai đó sẽ cho rằng những người sống từ giai
đoạn đầu của Đệ Nhị Thế chiến sẽ có ý niệm mơ hồ rằng một sự kiện trọng
đại nào đó sắp xảy ra. Hoàn toàn không có ai cả.
Cuốn nhận ký của Shirer trở thành một chương trình huấn luyện về động
lực của tính bất định. Tôi từng muốn trở thành một triết gia dù lúc đó
không biết hầu hết các triết gia chuyên nghiệp làm gì để sống. Nhưng chính
mong muốn ấy đã dẫn tôi đến một quyết định mạo hiểm (đúng hơn là việc
thực hành mạo hiểm về tính bất định) và đồng thời đến với các mục tiêu
theo đuổi về toán học và khoa học.
Chuyện học trên chiếc tắc-xi
Tôi xin giới thiệu nhánh thứ ba trong bộ ba mờ đục - tai họa của chuyện
học hành - như sau. Tôi thường quan sát kỹ ông tôi - người từng giữ chức
Bộ trưởng Bộ quốc phòng và sau này giữ chức Bộ trưởng Bộ nội vụ và Phó
Thủ tướng vào những ngày đầu của cuộc chiến trước khi vai trò chính trị
của ông trở nên suy yếu. Dù nắm giữ những vị trí quan trọng, nhưng có vẻ
như ông không biết về những gì sắp xảy ra nhiều hơn so với Mikhail, tài xế
riêng của mình. Tuy nhiên, khác với ông tôi, Mikhail thường lặp lại câu nói
“Có Chúa mới biết” như một câu bình luận “cửa miệng” về các sự kiện,
nhường lại việc hiểu về điều đó cho những người ở cấp cao hơn.
Tôi nhận thấy rằng những người thông minh và có hiểu biết không hề có
lợi thế nào hơn so với cánh tài xế tắc-xi trong việc dự đoán, tuy nhiên, có
một khác biệt rất quan trọng. Cánh tài xế tắc-xi tin rằng mình không hiểu
biết nhiều bằng những người có học thức - quả thật, họ không phải chuyên
gia, và họ biết điều đó. Không ai biết hết mọi thứ, tuy nhiên, những nhà tư
tưởng siêu sao lại luôn nghĩ rằng mình biết nhiều hơn người khác bởi mình
là những nhà tư tưởng thuộc hạng siêu sao, và nếu là thành viên của cộng
