thể dễ dàng giải quyết một vấn đề trong bối cảnh xã hội nhưng lại loay
hoay một cách khó nhọc khi vấn đề đó được thể hiện dưới dạng một bài
toán lôgic trừu tượng. Chúng ta có xu hướng sử dụng cơ cấu thần kinh khác
nhau - còn gọi là các mô-đun - trong các tình huống khác nhau: bộ não
chúng ta thiếu một máy tính trung ương có khả năng hoạt động bằng các
quy tắc lôgic và ứng dụng chúng một cách đồng đều trong tất cả các tình
huống khả dĩ.
Và như tôi đã nói, chúng ta có thể phạm phải lỗi lôgic trong thực tế chứ
không phải trong lớp học. Tính không đối xứng này thể hiện rõ nét nhất là
trong tiến trình tìm kiếm căn bệnh ung thư. Lấy ví dụ các bác sĩ đang kiểm
tra dấu hiệu ung thư ở một bệnh nhân; thông thường, quá trình xét nghiệm
được thực hiện cho những bệnh nhân nào muốn biết bệnh của họ có được
chữa khỏi hay sẽ “tái phát”. (Thực ra, tái phát là cách dùng từ sai; nói một
cách đơn giản, nó có nghĩa là quá trình chữa trị không tiêu diệt hết các tế
bào ung thư và lượng tế bào ác tính bị bỏ sót này bắt đầu nhân lên gấp
nhiều lần cho đến khi chúng ta không thể kiểm soát được). Trình độ khoa
học kỹ thuật hiện nay không cho phép chúng ta xét nghiệm từng tế bào của
cơ thể bệnh nhân để biết liệu tất cả có lành tính hay không, chính vì thế,
bác sĩ chỉ lấy một mẫu thử sau khi thực hiện chụp cắt lớp cơ thể bệnh nhân
với độ chính xác cao nhất có thể. Sau đó, vị bác sĩ này sẽ đưa ra giả định về
những điều mình không nhìn thấy. Có lần, sau khi kết thúc buổi kiểm tra
ung thư định kỳ, tôi giật mình khi một vị bác sĩ nói với tôi thế này: “Đừng
lo, chúng ta đã có căn cứ để chữa trị”. Tôi hỏi lại, “Như thế nào?” Ông ta
đáp, “Bằng chứng thể hiện không có ung thư”. Tôi hỏi tiếp, “Làm thế nào
ông biết được?” ông ta trả lời, “Chụp cắt lớp cho kết quả âm tính”. Mặc dù
vậy, ông ta vẫn cứ đi rêu rao mình là bác sĩ!
Có một từ viết tắt được sử dụng trong nhiều tài liệu y học là NED (No
Evidence of Disease), nghĩa là Không Có Dấu Hiệu Bệnh Tật, nhưng không
có cái nào đại loại như END (Evidence of No Disease), nghĩa là Có Bằng
Chứng Cho Thấy Không Có Bệnh Tật. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm mà tôi
có được qua quá trình thảo luận xoay quanh vấn đề này với nhiều bác sĩ, kể
