do bối cảnh xung quanh và mức độ ăn nhập của nó trong hệ thống cảm xúc
- xã hội của chúng ta. Những bài toán lôgic được tiếp cận theo cách này
trong lớp học, nhưng có thể được giải quyết theo một cách hoàn toàn khác
trong đời sống thực. Thật vậy, trên thực tế, chúng được giải quyết theo một
cách rất khác.
Ngay cả khi được cho là chính xác thì kiến thức đó cũng không tạo nên
những hành động thích hợp, bởi chúng ta thường quên đi những gì mình
biết, hoặc quên cách xử lý nó thật thích đáng do thiếu quan tâm, ngay cả
khi chúng ta là chuyên gia. Rõ ràng, các nhà thống kê có xu hướng bỏ quên
bộ não của mình trong lớp học và sa vào những lỗi suy luận tầm thường
nhất một khi bước chân ra thế giới bên ngoài. Năm 1971, hai nhà tâm lý
học Danny Kahneman và Amos Tversky đã công kích các giáo sư môn
thống kê học bằng những câu hỏi về thống kê nhưng không được diễn đạt
theo kiểu thống kê. Có một câu tương tự như sau (tôi phải thay đổi ví dụ để
ý tứ rõ ràng hơn): Giả sử bạn đang sống trong một thị trấn có hai bệnh viện
- một cái to, một cái nhỏ. Một ngày nọ, 60% trẻ em sinh ra tại một trong hai
bệnh viện là con trai. Hỏi đó là bệnh viện nào? Nhiều nhà thống kê học đã
đưa ra nhận định sai (tại buổi tranh luận không chính thức) khi chọn bệnh
viện lớn, trong khi trên thực tế, yếu tố rất cơ bản của thống kê học là: tính
từ mức trung bình dài hạn - mà ở đây là 50% cho mỗi giới tính - thì mẫu
thử lớn luôn ổn định và ít biến động hơn so với mẫu thử nhỏ. Chắc hẳn các
nhà thống kê này thường xuyên thi trượt. Trong quãng thời gian làm quant,
tôi đã đếm được hàng trăm lỗi suy luận nghiêm trọng như thế của các nhà
thống kê - những người đã quên rằng mình chính là các nhà thống kê.
Một minh họa khác chứng minh cho cái cách đặc trưng miền hết sức lố
bịch của chúng ta trong cuộc sống hàng ngày: hãy đến câu lạc bộ thể thao
cao cấp Reebok ở New York, và xem một số người sau khi trượt trên thang
cuộn vài tầng lầu mới tiến thẳng đến máy tập đi bộ StairMasters.
Phần đặc trưng miền trong các suy luận và phản ứng của chúng ta hoạt
động theo cả hai cách: đối với một số vấn đề, chúng ta hiểu trong ứng dụng
thực tiễn nhanh hơn trong sách vở, nhưng đối với một số khác, chúng ta
nắm bắt trong sách vở nhanh hơn so với ứng dụng thực tế. Mọi người có
