IX.
Witte cha khuyến khích con toàn tâm toàn ý trong lúc học, phân biệt rõ ràng thời gian
học và chơi. Còn phương pháp giáo dục của bản thân ông lại không mấy phân biệt điều đó.
Khi chơi, khi đi dạo hay lúc ăn uống ông đều nỗ lực mở rộng hiểu biết cho con. Nói đến sự
toàn tâm toàn ý ở đây là nói đến thời gian dành cho việc học. Như đã nói, ông bắt đầu dạy
Witte tiếng Pháp từ khi lên 6. Đầu tiên mỗi ngày học 15 phút, trong thời gian đó Witte con
phải tuyệt đối chuyên tâm vào việc học, nếu không sẽ bị mắng. Nếu mẹ hay người hầu có gì
cần hỏi thì ông cũng sẽ nghiêm khắc từ chối “Bg thì không được, Karl đang học”.
Nếu có khách đến chơi ông cũng sẽ “Xin lỗi đợi tôi một lúc” và nhất thiết không rời
khỏi ghế. Chính điều này giúp cho Karl hiểu được học có nghĩa là phải tập trung toàn bộ tinh
thần.
Witte cha còn rèn luyện cho con thói quen làm gì cũng phải nhanh nhẹn hoạt bát. Nếu
Witte con mà lần chần, chậm chạp thì dù có làm được việc ông cũng không vui. Kết quả của
việc giáo dục này là Witte con làm gì cũng nhanh chóng và vì thế có rất nhiều thời gian cho
việc vận động, nghỉ ngơi cũng như tham gia các hoạt động xã hội. Trên thực tế có nhiều
người rất lãng phí thời gian, họ có thói quen rất xấu là trong khoảng 1 giờ thường chỉ loanh
quanh luẩn quẩn chẳng làm được việc gì. Witte cha đã tránh cho con mình thói quen đó, và
đến nhiều năm sau này Witte con vẫn thầm cảm tạ cha mình.
Về việc học Toán và Ngữ văn, Witte cha nghiêm cấm con mình học theo kiểu đại khái
mà phải thật triệt để, tường tận, minh bạch. Ông coi việc đó cũng giống như xây một bức
tường gạch, nếu không làm như thế thì nhất định không thể đạt kết quả. Trên thế giới có
những người được gọi là học giả, và họ nói, họ viết bằng những “thuật ngữ” mà người khác
không hiểu nổi, Witte cha cho rằng những người này, trong quá trình học tập nghiên cứu của
mình đã có những điều chưa được lý giải chính xác, hoặc là đã hiểu và ghi nhớ một cách thô
thiển. Ông đả kích những người này là Học giả “dổm”, chỉ đáng làm trò cười cho thiên hạ.
Chủ trương giáo dục của ông là phải thật tường tận.
Đọc đến đây, người ta có thể nghĩ rằng chắc hẳn Witte cha đã mất rất nhiều thời gian để
dạy con. Thực tế không phải như vậy. Ông là một mục sư với công việc rất bận rộn, muốn có
nhiều thời gian cho con cũng không được. Hàng ngày ông chỉ dành 1-2 giờ để dạy con. Sức
phát huy năng lực của con lớn hơn ông nghĩ rất nhiều. Ban đầu ông chỉ nghĩ là sẽ giáo dục để
