Còn có thể hỏi thêm: “Tại sao vậy?” rồi trả lời: “Vì rõ ràng lạm phát giảm
thì dân chúng đỡ khổ”. Giờ bạn đã tìm ra chủ đề. Bước tiếp theo là diễn nó
thành ý - controlling idea, theo cách gọi của người Anh và Mỹ, có thể diễn
dịch thành “góc nhìn dùng để viết về chủ đề đã được thu hẹp”. Luôn đi từ
đề tài xuống chủ đề rồi góc nhìn về chủ đề và viết ra thành luận đề.
Một cách dễ hiểu, luận đề là góc nhìn của tác giả được diễn tả trong một câu
hoặc hai, ba câu trong luận đề. Nó cho độc giả biết trước những gì bạn sẽ
trình bày trong bài: chống lại, ủng hộ, hay giả định chuyện gì đấy. Nếu ai đó
hỏi bạn đang viết về cái gì, bạn có thể nói một hai câu luận để cho người đó
nghe và hiểu. Người Anh và Mỹ gọi đó là thesis statement. Đối với đề tài
lạm phát, bạn sẽ có câu: “Chính phủ cần ra tay bằng cách thúc đẩy sản xuất
của các doanh nghiệp để cho giá cả giảm xuống, như thế các bà nội trợ sẽ
hết kêu ca”.
Những cây bút chuyên nghiệp và cẩn thận luôn viết luận đề ra, để trên bàn
hoặc trên màn hình máy tính. Nó có thể trở thành đoạn mở đầu của một bài
viết.