THƯƠNG NHỚ MƯỜI HAI - Trang 97

Những tờ thiếc trắng và vàng đó bán vào cái cữ rằm tháng bảy chạy không
thể nào tả được. Về sau này, nhà tôi không “bồi thiếc” nữa, mà cũng không
quét hoè nữa, nhưng đến rằm tháng bảy thì vẫn cúng cô hồn; tuy nhiên,
cúng với tháng năm lì lợm, tôi không còn mấy khi nghĩ đến các cô hồn ở
các nơi về cướ cháo lá đa như hồi tôi còn nhỏ; nhưng trong thâm tâm, tôi
vẫn yên trí rằng nếu ngày rằm tháng bảy mà không lễ các cô hồn thì là một
cái tội không thể tha thức được đối với những người đã khuất, nhất là
những u hồn lang thang khe suối gốc cây, vất vưởng nơi cầu sương điếm
cỏ.
Ấy là bởi vì mặc dầu đã bị tiêm nhiễm văn minh Hy Lạp, Latinh, mặc dầu
khoa học thét vào tai tôi rằng tin tưởng như thế là hủ bại, tôi vẫn không thể
nào tẩy não được mà vẫn cứ “ngoan cố” tin rằng ngoài cái thế giới chúng
taq đang sống hiện nay, còn một thế giới u huyền khác mà loài người chưa
cứu xét được đến nơi đến chốn nhưng bởi vì “muốn cho xong chuyện” nên
kết luận toạc ngay là “dị đoan”.
Thôi thì muốn bo tôi là chậm tiến, là dị đoa, là hủ hoá thế nào tôi cũng cứ
chịu đi, nhưng những điều mà tôi thấy, những điều mà tôi biết không cho
phép tôi nói khác những điều tôi vừa nói.
Thế là nghĩa làm sao?
Tôi không hiểu ra sao hết, nhưng có những sự việc mà tôi chứng kiến, mà
người sống các chuyện ấy hãy còn sống sờ sờ để làm nhân chứng cho tôi,
lắm lúc đã làm cho tôi nghi ngờ khoa học. Có cô hồn không? Cô hồn có
oan ức không? Cúng kiến có giúp ích gì cho họ hay không? Câu chuyện
nhỏ dưới đây chắc chắn sẽ cho bạn đọc phải suy nghĩ nhiều, còn tin là có
thật hay cho tôi bịa đặt, hoàn toàn tuỳ ở nơi các bạn.
Hồi 1947, một người bạn tôi tên là Q. (Hiện nay làm ở Sở Thanh niên) ở
ngoài kháng chiến hồi cư về Hà Nội. Thành phố lúc ấy tan nát, có đường
không còn lấy một căn nhà. Vì thế Hội đồng An dân, phụ trách sự ăn ở cho
những người có nhà bị tàn phá, buộc lòng phải lấy tạm nhà của những