Người viết lời bình Kim Thánh Thán
Kim Thánh Thán (bính âm: Jīn Shèngtàn; Wade-Giles: Chin Shêng-t'an, sinh
1608-1610(?), mất 17 tháng 8 năm 1661), tên thật Kim Vị là một nhà văn, nhà phê
bình văn học theo lối ấn tượng của Trung Quốc, được người đời sau mệnh danh là
"Vua của thể loại văn bạch thoại Trung Quốc"
. Ông nổi tiếng là 1 người đọc rộng,
uyên bác nhưng tính tình cuồng ngạo, dị kỳ, thường nói trong thiên hạ có 6 bộ sách
tài tử (lục tài tử thư): Nam Hoa kinh, Ly Tao, Sử ký Tư Mã Thiên, thơ luật của Đỗ
Phủ, Thủy Hử và Tây Sương Ký.
Tiểu sử
Năm sinh của Kim Thánh Thán chưa được xác định, có người nói năm 1608, có
người nói 1610
, chỉ biết vào khoảng cuối thời Minh, đầu thời Thanh, mất vào năm
Thuận trị thứ 18 đời Thanh thế tổ (1661). Ông có tên khai sinh là Trương Thái, lớn
lên mới đổi sang họ Kim. Ông là người Trường Châu, tỉnh Giang tô.
Thời thanh niên, ông bị hỏng trong kỳ thi tuế, lại đỗ đầu kỳ thi khoa sau khi đổi tên
thành Nhân Thụy. Nhưng lúc này nhà Minh đã mất, ông dứt bỏ ý định làm quan.
Kim Thánh Thán mất trong 1 trường hợp bi đát, bất ngờ:
Năm 1661, vua Thanh ra chiếu đến Giang tô, lệnh các quan từ chức tuần phủ trở
xuống đều phải tới phủ trị. Nhân dịp này các học sinh đến tố cáo việc làm phi pháp
của viên lệnh huyện họ Ngô. Tuần phủ Châu Quốc Trị bắt liền 5 học sinh. Hôm sau
các học sinh lại đến quốc tử giám kêu khóc, bị bắt thêm 30 người, trong đó có Kim
Thánh Thán. Nhân lúc vùng Giang Nam đang có giặc cướp, các học sinh trên liền bị
khép vào tội phụ họa với giặc, kết án tử hình, tịch biên gia sản.
Trước khi thọ hình, ông than thở: "Chém đầu thì đau đớn lắm, tịch biên thì thê thảm
lắm, thế mà ngờ đâu Thánh Thán lại gặp cảnh này, kỳ lạ lắm thay!” Rồi cười mà
chịu chết.
Trương truyền ông có nhờ ngục tốt đem thư về cho vợ con trước khi bị xử. Ngục tốt
trình lên quan. Ngờ trong thư có lời phỉ báng, quan mở ra xem thì bật cười vì thấy
mấy dòng: "Gửi con: dưa muối mà ăn với đậu vàng thì có vị như là hồ đào, nếu
phép này mà được lưu truyền thì ta chẳng còn hận chi nữa".
33 lúc khoái của Kim Thánh Thán
