THỦY HỬ - Trang 508

cái hay lạ của thiên hạ mà đọc đến Thủy Hử mà không đọc đến thiên Võ Tòng này
thì chẳng biết truyện Thủy Hử đã hay lạ đến thế, ôi! Cái tài tác giả há đem đấu mà
đong kể được ư!
Cuốn trên tả Lỗ Đạt, đã là rất bậc trượng phu, không ngờ lại có Lâm Xung cũng rất
bậc trượng phu, tả Lỗ Đạt rồi tả Lâm Xung đã hai người kỳ vậy, ví như hai người vẽ
đấu tài nhau, nào vẽ ra Bích Điện, Tinh cung thủy phủ, muôn ý tứ thần tình sẵn cả,
vẽ ra hiền thì thật hiền mà dữ lại thật dữ, cũng như đẹp thì rất đẹp mà xấu thì lại
rất xấu, kỹ thuật đến thế thì thôi, xem được đến thế mà thôi! Thấy rằng trong lòng
hai tay thợ vẽ đều chứa những tuyệt bút, như những vẻ ly kỳ của Rồng của Mây, của
Nhật của Nguyệt. nào phải như thế gian, trong lòng nghĩ ra, trong tay nặn ra, trong
bút khua ra. Nay xem Thủy Hử của Thi Nại Am thấy như hai tay họa sĩ vẽ khác nét
nhau kỳ ảo!
Tả ra ba tay rất bậc trượng phu như Lỗ, Lâm, Dương tưởng rằng nghệ thuật đến
đấy mà thôi mà được xem đến đấy mà thôi, ai ngờ lại nảy ra một truyện Võ Đô
Đầu, khiến ta đọc đến văn, lại nghĩ đến người, thấy trong lòng dạ chẳng phải như
lòng dạ ba người Lỗ, Lâm, đương tâm sự cũng chẳng phải tâm sự như ba người Lỗ,
Lâm, Dương cho đến hình trạng kết thúc, lại chẳng như hình trạng kết thúc của ba
người Lỗ, Lâm, Dương, hàng động của những bậc trượng phu khác nhau xa quá!
Ta được nghĩ đến người mà xem lại văn, nên đọc nhanh đi, lại đọc chậm đi, giở đi
giở lại đọc hô lên tiếng hùm, tiếng beo, đọc đi cho khoái! Hỡi ôi! Xem ra một hồi,
một đoạn, một câu, một chữ đâu phải loại người thế gian, trong lòng nghĩ ra, trong
tay nặn ra, trong bút khua ra, thực là tuyệt bút như những vẻ ly kỳ của Rồng của
Mây, của Nhật của Nguyệt. Thế mà lại muốn đo cái tài của tài tử bằng đấu bằng
thưng. Thì than ôi! Nhiều kẻ không lường ra năng lực giỏi! Hoặc có kẻ hỏi đến
Thánh Thán rằng: Lỗ Đạt là người thế nào? Rằng: là người rộng rãi; Tống Giang
là người thế nào? Rằng: là người hẹp hòi; Lâm Xung là người thế nào? Rằng: là
người độc ác; Tống Giang là người thế nào? Rằng: là người ngon ngọt; Dương Chí
là người thế nào? Rằng: là người chính đáng; Tống Giang là người thế nào? Rằng:
là người cong quẹo; Sài Tiến là người thế nào? Rằng: là người lành; Tống Giang là
người thế nào? Rằng: là người tệ; Ngô Dụng là người thế nào? Rằng: là người
nhanh; Tống Giang là người thế nào? Rằng: là người ngốc; Hoa Vinh là người thế
nào? Rằng: là người thanh nhã; Tống Giang là người thế nào? Rằng: là người thô
tục; Lư Tuấn Nghĩa là người thế nào? Rằng: là người lớn; Tống Giang là người thế
nào? Rằng: là người tiểu nhân; Thạch Tú là người thế nào? Rằng: là người hay;
Tống Giang là người thế nào? Rằng: là người dở; Thế thì một trăm linh tám người
trong bộ Thủy Hử, lại không ai hơn Tống Giang, đó là 108 người vậy chưa ai bằng
Võ Tòng là một tay tuyệt luân siêu quần đó. Vậy Võ Tòng là người thế nào? Rằng:
là người trời vậy mà có những con người khoát như Lỗ Đạt, độc như Lâm Xung,
chính như Dương Chí, khoái như anh em họ Nguyễn, thực như Lý Quỳ, nhanh như
Ngô Dụng, nhã như Hoa Vinh, đại như Lư Tuấn Nghĩa, hay như Thạch Tú. mà đoán