Chúng ta chỉ cần tin tưởng, nói hoặc làm những điều nhất quán với quyết
định ban đầu của mình.
Ở khía cạnh này, sự nhất quán mang lại lợi ích rất lớn cho chúng ta.
Nó mang lại cho chúng ta một biện pháp thuận tiện, hiệu quả và tương đối
dễ dàng để đương đầu với môi trường phức tạp hàng ngày – điều này đòi
hỏi chúng ta phải tiêu tốn một lượng lớn năng lượng trí óc. Khi đó, sẽ dễ
hiểu vì sao sự nhất quán tự động lại là một phản ứng khó kiềm chế. Nó tạo
ra một lối thoát giúp chúng ta trốn tránh sự khắc nghiệt của những suy nghĩ
nối tiếp. Và như Joshua Reynolds từng nói: "Có một thủ thuật mà con người
sẽ phải sử dụng để né tránh công việc tư duy thật sự". Vì khi đó, với cuộn
băng nhất quán đang hoạt động, chúng ta có thể vui vẻ bắt tay vào việc mà
không phải thực hiện một công việc vất vả – suy nghĩ quá nhiều.
Bên cạnh đó, có một sức lôi cuốn khác thậm chí còn bướng bỉnh hơn
của sự nhất quán máy móc. Đôi khi, không phải vì gắng sức làm những
công việc trí óc khó khăn khiến chúng ta né tránh những hoạt động đòi hỏi
phải tư duy mà chính là vì kết quả khắc nghiệt của những hoạt động đó. Đôi
khi, chính những kiểu trả lời trái ý và rõ ràng đến mức đáng nguyền rủa từ
tư duy thật thà lại khiến chúng ta trở thành những kẻ lười biếng suy nghĩ.
Có một vài điều khó chịu mà chúng ta chỉ muốn không phải nhận ra chúng.
Bởi vì đó là cách thức phản ứng được lập trình từ trước và không cần phải
động não, sự nhất quán tự động có thể tìm giúp chúng ta một chỗ ẩn nấp an
toàn, tránh xa những điều nhận thức rắc rối kia. Bị vây kín trong những bức
tường thành của sự nhất quán cứng nhắc, chúng ta trở nên chai lỳ khi bị lý
lẽ bao vây.
Vào một buổi tối, khi đến nghe buổi diễn thuyết giới thiệu chương
trình kỹ thuật nhập thiền và thư giãn bắt nguồn từ Ấn Độ giáo (TM), tôi đã
chứng kiến một ví dụ rất hay về cách mà con người giấu mình trong bức
tường của sự nhất quán đề bảo vệ bản thân khỏi những kết quả khó chịu của
tư duy. Buổi diễn thuyết do hai người đàn ông trẻ tuổi nhiệt tình chủ trì, và
nhằm tuyển thêm các học viên mới cho chương trình. Chương trình cam kết
có thể dạy cho các học viên một cách thiên đặc biệt, cho phép chúng ta đạt
được cách tiếp cận với tất cả những gì mình khao khát, ao ước, từ sự tĩnh
lặng trong tâm hồn đến những khả năng kỳ lạ hơn như bay và đi xuyên qua
các bức tường.
