HÀNH ĐỘNG DIỆU KÌ
Bằng chứng rõ ràng nhất về những điều con người thật sự tin tưởng
và cảm nhận bắt nguồn từ việc làm chứ không phải từ lời nói. Nhằm cố
gắng hiểu rõ bản chất của một người, các nhà quan sát theo dõi sát sao hành
động của anh ta. Bên bắt được tù binh nhận thấy là bản thân mỗi người
cũng sử dụng loại bằng chứng này để có thể hiểu được bản chất của mình.
Cách cư xử nói cho anh ta biết về mình; đây chính là nguồn thông tin chủ
yếu về niềm tin, giá trị và thái độ của anh ta. Thấu hiểu tầm quan trọng của
nguyên tắc tự nhận thức này, họ bắt đầu thực hiện những kinh nghiệm về
trại giam để các tù binh có thể hành động nhất quán theo cách họ mong
muốn. Trước đó rất lâu, họ đã biết những hành động này bắt đầu phát huy
tác dụng khiến cho các tù binh thay đổi quan điểm của mình để nhất quán
với những gì mình đã làm.
Viết tay là loại hoạt động xác nhận mà bên bắt được tù binh liên tục
thúc giục các tù binh thực hiện. Họ không chỉ đơn thuần yên lặng lắng nghe
hoặc đồng ý bằng miệng với các nguyên tắc của bên bắt được tù binh; họ
luôn bị ép phải viết ra. Bên bắt được tù binh chú trọng vào việc có được
một tuyên bố viết tay đến nỗi nếu một tù binh không sẵn lòng viết ra một
câu trả lời mong muốn, họ sẽ thuyết phục anh ta sao chép câu trả lời đó.
Nhà tâm lý học người Mỹ Edgar Schein đã miêu tả một thủ thuật trong
chương trình truyền bá chuẩn của bên bắt được tù binh như sau:
Một kỹ thuật cao cấp hơn là buộc một tù binh viết ra câu hỏi và sau đó
trả lời [ủng hộ cho bên bắt được tù binh]. Nếu không tự nguyện viết, anh ta
sẽ được yêu cầu chép chúng từ những quyền vở như một sự nhượng bộ vô
hại.
Những sự nhượng bộ "vô hại". Chúng ta đều đã thấy rõ cách mà
những lời cam kết vụn vặt có thể dẫn tới hành vi khác thường. Và bên bắt
được tù binh biết rằng, như một công cụ cam kết, một lời tuyên bố viết tay
mang lại những lợi ích to lớn nhất định. Đầu tiên, nó cung cấp bằng chứng
rất tự nhiên về hành động đã xảy ra. Khi một tù binh đã viết ra điều mà
người bên bắt được tù binh mong muốn, anh ta tin rằng mình đã làm như
