vậy. Cơ hội để lãng quên hay chối bỏ chính điều mà anh ta đã là không hề
có vì chúng chỉ dành cho những lời tuyên bố miệng. Nhưng nó đã được thể
hiện bằng chữ viết của anh ta, một hành động được chứng minh bằng giấy
mực không thể hủy bỏ đã điều khiển anh ta, khiến cho niềm tin và sự tự
nhận thức về bản thân của anh ta nhất quán với những gì đã làm mà anh ta
không thể phủ nhận.
Lợi ích thứ hai của bằng chứng viết tay là người khác có thể xem
được. Điều đó có nghĩa là nó có thể được sử dụng để thuyết phục những
người khác. Nó có thể thuyết phục họ thay đổi thái độ theo hướng của lời
tuyên bố. Nhưng quan trọng hơn, nó có thể thuyết phục họ rằng tác giả chân
thành tin tưởng vào những điều đã viết ra. Có một xu hướng rất tự nhiên ở
con người là cho rằng, lời tuyên bố phản ánh thái độ chân thật của người đã
viết nó. Và họ vẫn tiếp tục tin như vậy ngay cả khi biết người đó không thật
sự thoải mái khi lựa chọn lời tuyên bố này.
Hai nhà tâm lý học Edward Jones và James Harris đã tiến hành
nghiên cứu và đưa ra bằng chứng khoa học về trường hợp này. Họ đưa cho
mọi người xem một bài luận ủng hộ Fidel Castro và đề nghị họ đoán thử
cảm giác thật sự của tác giả. Họ nói với một vài người rằng tác giả đã chọn
viết một bài luận ủng hộ Castro và cũng nói với những người còn lại rằng
tác giả đã được yêu cầu viết ủng hộ Castro. Điều khác thường là thậm chí
những người đã biết tác giả được chỉ định viết một bài luận ủng hộ Castro
vẫn cho rằng tác giả yêu quý Castro. Dường như một lời tuyên bố về niềm
tin đã tạo ra phản ứng bấm vào, kêu ro ro ở những người đã xem nó. Nếu
như không có chứng cứ gì ngược lại các nhà quan sát sẽ tự động thừa nhận
rằng người viết ra lời tuyên bố cũng muốn ám chỉ nó.
Hãy nghĩ đến những ảnh hưởng kép lên sự tự nhận thức về bản thân
của một tù binh đã viết lời tuyên bố ủng hộ bên bắt được tù binh hoặc
chống lại nước mình. Nó không chỉ là lời nhắc nhở mang tính cá nhân về
hành động của anh ta mà còn có thể thuyết phục những người xung quanh
tin rằng lời tuyên bố đó phản ánh niềm tin thật sự của anh ta. Và, như chúng
ta sẽ thấy ở Chương 4, những gì mà những người xung quanh nghĩ về
chúng ta là đúng có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc quyết định
những gì bản thân chúng ta nghĩ là đúng. Hãy xem ví dụ sau. Một nghiên
cứu đã phát hiện ra: sau khi nghe thấy lời nhận xét mình là một người nhân
