TÔTEM SÓI - Trang 189

không có sói thì mục dân cũng không cần nhiều thịt đến thế để nuôi chó,
những con chó sau khi sinh đều phải ném lên trời.
Những con chó chết trận nằm trên đồng cỏ, không một người Mông – Cổ -
thảo – nguyên nào tính chuyện lột lấy da. Chó thảo nguyên là bạn chiến đấu
của người, bạn chiến đấu thân thiết, tình nghĩa. Người thảo nguyên sống
bằng hai nghề chính: Săn bắn và chăn thả. Người thảo nguyên săn bắn dựa
vào chó, bảo vệ đàn cừu dựa vào chó. So với con trâu của nông dân trung
nguyên, chó quan trọng hơn, còn là công cụ sản xuất và vệ sĩ của người
thảo nguyên. Chó hiểu người hơn trâu, là chỗ dựa không thể thiếu về tình
cảm và là người bạn tinh thần của người dân trên thảo nguyên hoang vắng.
Thảo nguyên Mông Cổ đất rộng người thưa, hoàn cảnh khắc nghiệt. Chó
thảo nguyên còn lập những kỳ tích về báo động cứu người. Caxưmai không
bao giờ quên ơn con Balưa đã cứu chị. Cuối thu năm ấy chị đổ tro bếp lò,
không nghĩ tới có một cục phân cừu chưa cháy hết. Gió tây bắc rất mạnh,
thổi tàn lửa ra đống cỏ khô trước lều. Khi ấy ở nhà có chị, lão Ơchi và con
trai. Chị khâu vá ở trong lều, không biết bên ngoài xảy ra chuyện gì. Đột
nhiên chị nghe thấy Balưa vừa sủa vừa cào cửa. Chạy ra xem, chị đã thấy
vệt lửa dài hơn hai trăm bước, rộng hơn chục bước. Xa hơn nữa là bãi chăn
mùa đông của một đại đội, cỏ cao và rậm, đã bắt lửa thì không có cách nào
dập tắt, quá nửa đàn gia súc nếu không bị thui bị bỏng thì cũng không còn
cỏ mà ăn trong mùa đông, chị cầm chắc sẽ bị bỏ tù. Con Balưa báo động
kịp thời đã cho chị chút thời gian quý hơn cả mạng sống. Chị thấm ướt một
tấm thảm lớn, cuộn mình trong thảm lăn đi dập lửa kiểu cuốn chiếu, cuối
cùng dập tắt được ngọn lửa trước khi cháy lan sang bãi cỏ dày. Không có
Balưa chị cũng hết đời.
Caxưmai có lần kể với Trần Trận và Dương Khắc, đàn ông trên thảo
nguyên rất ham rượu, thường say rượu ngủ gục trên yên, ngã xuống tuyết
chết cong. Những người không chết là nhờ chó. Con chó chạy về nhà, lôi
vạt áo bà chủ gọi người đi bới tuyết cứu ông chủ về. Trên thảo nguyên
Ơlôn, nhà nào cũng có chó cứu chủ, lều nào cũng có đàn ông hay đàn bà
được chó cứu.
Vì vậy trên thảo nguyên, hành vi giết chó, ăn thịt chó, lột da chó, đi tất da