Gabriel Garcia Márquez
Trăm năm cô đơn
Dịch giả: Nguyễn Trung Đức
Chương 1
Rất nhiều năm sau này, trước đội hành hình, đại tá Aurêlianô Buênđya
đã nhớ lại buổi chiều xa xưa ấy, cái buổi chiều cha chàng dẫn chàng đi xem
nước đá. Thời ấy Macônđô là một làng gồm vài chục nóc nhà tranh vách
đất dựng bên bờ con sông nước trong như pha lê, ào ào chảy qua những
tảng đá nhẵn thín, trắng bong, to như những quả trứng thời tiền sử. Thế giới
lúc ấy còn ở buổi hồng hoang, chưa có tên gọi các đồ vật và để gọi chúng
cần phải dùng ngón tay chỉ đích vào từng cái một. Cứ vào tháng ba hàng
năm, một gia đình digan rách rưới dựng một túp lều bạt ngay cạnh lâng, rồi
với tiếng kèn trống om xòm quảng cáo những phát minh mới. Ðầu tiên, họ
mang tới đá nam châm. Một người digan lực lưỡng, hàm râu lởm chởm,.
bàn tay lông lá, tự giới thiệu mình tên là Menkyađêt, làm ngay một thí
nghiệm kinh rợn trước công chúng về cái mà chính ông ta gọi là kỳ quan
thứ tám của các thuật sĩ luyện đá giả kim uyên bác xứ Maxêđoan. Từ nhà
này sang nhà khác ông ta kéo hai thỏi kim loại đã nhiễm từ, và thế gian
kinh ngạc khi nhìn thấy xanh, chảo, vạc, kìm, bếp lò rơi đổ ngổn ngang, đồ
gỗ kêu cọt kẹt bởi đinh, ốc vít đang như muốn tuột ra khỏi chúng, và hơn
nữa, những vật bằng sắt bị mất từ lâu bỗng lại ló ra ở ngay nơi chủ nó từng
mất công tìm kiếm.
Rồi sau đó, mọi người bị lôi cuốn đổ ra đường, lũ lượt, ồn ĩ theo sau những
trò ảo thuật đầy thích thú của Menkyađêt. "Mỗi một vật đều có cuộc sống",
người digan quảng cáo với giọng lanh lảnh, "vấn đề là ở chỗ biết đánh thức
tâm hồn nó". Hôsê Accađiô Buênđya, người có trí tưởng tượng thường đi
xa hơn cả bản thể của giới tự nhiên và còn vượt quá rất xa những phép màu
và trò huyền ảo, nghĩ rằng có thể sử dụng phát minh vô bổ ấy vào việc moi
vàng từ trong lòng đất. Menkyađêt, vốn là người cao thượng, nói trước cho
ông biết: "Ðồ này không dùng vào việc ấy được" Nhưng Hôsê Accađiô
Buênđya lúc ấy vẫn không tin đức tính cao thượng của người dân digan, vì
