vậy đã đổi ngay một con lừa và một cặp dê đực để lấy hai thanh nam châm.
Ucsula Igoaran, vợ ông, từng nghĩ tới việc dùng những gia súc này vào việc
mở rộng ngôi nhà ở của họ vốn dĩ tồi tàn, đã không thuyết phục được ông.
"Ôi dà, rồi chúng ta sẽ có ối vàng để xây nhà, lo gì mình ơi", ông cãi lại.
Trong vài tháng liền, ông trần lưng làm việc để biến những dự đoán của
mình thành hiện thực. ông đào bới cặn kẽ khắp vùng, kể cả dưới lòng sông,
rồi kéo rê hai thanh nam châm, khấn rõ to lời cầu nguyện của Menkyađêt.
Vật duy nhất mà ông đào bới được là một bộ giáp trụ từ thế kỷ XV, bị lớp
han rỉ phủ kín, bên trong như một quả bí khổng lồ chứa đầy đá Khi Hôsê
Accađiô Buênđya và bốn người đàn ông trong đội khai quật của mình tháo
rời được bộ giáp trụ này, họ thấy một bộ xương người đã hoá vôi, cổ còn
lủng lẳng đeo một hộp thánh tích bằng đồng đựng mớ tóc phụ nữ.
Những người digan trở lại làng vào tháng ba. Lần này họ mang theo một
kính viễn vọng và một kính lúp có mặt gương to bằng mặt trống, họ trưng
bày chúng như thể trưng bày phát kiến mới nhất của những người Do thái ở
Amtecđam. Họ cho một cô digan ngồi ở đầu làng và đặt cái kính viễn vọng
ở ngay cửa vào của túp lều bạt. Sau khi trả năm đồng rêan, dân chúng ghé
mắt vào kính viễn vọng và họ nhìn thấy cô digan ở ngay trong tầm tay
mình. "Khoa học đã rút ngắn khoảng cách", Menkyađêt quảng cáo: "Chẳng
bao lâu, không cần phải ra khỏi nhà mình, con người đã có thể biết được
bất kỳ điều gì xảy ra trên trái đất". Một buổi trưa nóng bỏng, bọn họ làm
một thử nghiệm khủng khiếp bằng chiếc kính lúp khổng lồ: chồng một
đống cỏ khô ở giữa đường rồi lấy kỉnh lúp chiếu tia mặt trời vào, thế là cả
đống cỏ bùng cháy. Hôsê Accađiô Buênđya, người vẫn chưa nguôi buồn về
sự thất bại của việc dùng nam châm tìm vàng, lại nẩy ra ý định sử dụng
phát minh ấy như một thứ vũ khí. Một lần nữa, Menkyađêt lại khuyên can
ông. Nhưng rồi chính Menkyađêt phải nhận lại hai thanh nam châm và
nhận thêm ba đồng tiền thời thuộc địa để đổi cho Hôsê Accađiô Buênđya
chiếc kính lúp. Ucsula khóc lóc thảm thiết. Số tiền ấy là một phần của túi
tiền vàng mà cha bà đã tích cóp trong suốt cuộc đời ăn đói mặc rách và bà
đã chôn chúng dưới gẩm giường chờ dịp cần thiết mới tiêu đến. Hôsê
