còn có quân Mỹ, quân Thái và quân Trung Hoa, dưới danh nghĩa này hay
danh nghĩa khác.
Bắc Việt đã dính líu vào Lào từ lâu. Ngay từ thời kháng Pháp, kháng chiến
quân Việt Nam đã tràn sang xứ Lào, lập căn cứ và đánh nhiều trận lớn.
Trong cuộc chiến tranh Đông Dương lần thứ hai, gần như không lúc nào ở
Lào vắng bóng quân Bắc Việt. Nhất là từ năm 1964, vì nhu cầu mở rộng
hành lang thâm nhập từ Bắc vào Nam, Bắc Việt đã đem 15.000 quân sang
Lào vào đầu năm và tăng gấp đôi số lượng này vào cuối năm. Từ 1965 đến
1972, Bắc Việt đã duy trì trung bình 50.000 quân tại Lào, riêng tại hành
lang Hồ Chí Minh đã phải đặt thường trực 30.000 quân (Đoàn 559, vận tải
và bảo vệ).
Hành lang Hồ Chí Minh của Cộng Sản Việt tại Lào là một hệ thống đường
xe tổng cộng chừng 2.500 km với trục đường chính chạy từ Bắc xuống
Nam nối các cửa ngõ ở biên giới Bắc Việt (Đèo Mụ Giạ, Bản Karai, Bản
Raving) tới các căn cứ địa dọc biên giới của miền Nam Việt Nam và đồng
thời vào sâu lãnh thổ Kam-pu-chia. Có thể nói việc duy trì hành lang này là
một kỳ công của Bắc Việt trong chiến tranh hiện tại, vì hành lang luôn luôn
bị đánh phá bằng cả phi cơ chiến thuật lẫn pháo đài bay chiến lược B52.
Công việc sửa chữa, mở rộng, thiết lập hệ thống đường vòng … gần như
không lúc nào ngơi, sức người sức của đổ ra thật khó mà lường được.
Về phía Mỹ, hoạt động chiến tranh chính ở Lào là những vụ đánh phá bằng
không quân có căn cứ ở ngoài lãnh thổ Lào, nhất là tại Thái. Theo Không
Lực 7, riêng các phi xuất chiến thuật do Không Lực này đảm nhận đã lên
tới 111.872 vào năm 1970 và 90.059 vào năm 1971. Về hoạt động B52, do
Bộ Tư Lệnh Thái Bình Dương Mỹ công bố, năm 1971 đã có tới 8.823 phi
xuất ở Lào, chiếm 70% số phi xuất chiến lược trên toàn cõi Đông Dương.
Ngoài hoạt động phi cơ, Không Quân Mỹ cũng còn đặt nhiều vị trí radar và
điều không trên lãnh thổ Lào, để điều khiển các phi vụ thám sát và oanh tạc
Bắc Việt. Một vị trí quan trọng đã được Mỹ thiết lập trên đỉnh Phou Pha
