Lực lượng do Mỹ tuyển dụng gồm chừng 30.000, bộ tư lệnh được đặt ở
Long Cheng trong tỉnh Xieng Khouang, và do tướng Vang Pao chỉ huy.
Vùng trách nhiệm của lực lượng này là Quân Khu 2, gồm tỉnh Xieng
Khouang (nơi tranh chấp gay go nhất ở Thượng Lào) và tỉnh Sầm Nứa (do
Cộng quân kiểm soát gần hết.) Lúc đầu Mỹ chỉ tuyển dụng người Mèo, vì
người Mèo rất hiếu chiến và có tinh thần tự vệ cao độ; nhưng sau lính Mèo
bị thương vong quá nhiều, Mỹ đã phải tuyển dụng cả người Lào Theng
(Thượng ở độ cao trung bình) và người Lào miền xuôi. Mặc dầu trấn giữ
một khu vực rất quan trọng, có thể coi là bình phong che chở cho Vientiane
và Luang Prabang, nhưng vì không kiểm soát được nên chính phủ
Vientiane rất ít quan tâm đến lực lượng này. Vào tháng 3 năm 1970, trong
khi đang có những trận đánh sinh tử giữa Sư Đoàn 316 Bắc Việt và liên
quân Mèo, Thái tại Xieng Khouang làm xôn xao dư luận thế giới, thì ở
Vientiane, thủ tướng Souvanna Phouma mở tiệc cưới con trai linh đình coi
như Xieng Khouang, Sam Thong, Mương Suoi, Long Cheng … không liên
hệ gì đến mình.
Có thể nói, trong xứ Lào nhỏ bé với không đầy ba triệu dân, người ta đã
thấy có cuộc chiến tranh hàng đầu Mỹ-Bắc Việt ở khu vực Hạ Lào, cuộc
chiến tranh hàng hai giữa Mèo-Thái (do Mỹ thuê) và Bắc Việt-CS Lào tại
Cánh Đồng Chum và vùng chung quanh; sau đó mới tới cuộc chiến tranh
nhỏ bé hơn giữa lực lượng chính quy hoàng gia với CS Lào, ở các trục lộ
và làng mạc.
Đã nói đến lực lượng do Cơ Quan Tình Báo Trung Ương Mỹ thuê mướn,
tất không thể không đề cập đến lực lượng đặc biệt Thái, vì lực lượng này đã
góp một phần không nhỏ vào chiến tranh tại Lào. Lực lượng này gồm toàn
người Thái, hầu hết là quân nhân trong quân đội Thái đã từ dịch trên giấy
tờ để tránh liên hệ đến chính phủ Thái. Cán bộ khung của đơn vị là những
sĩ quan, hạ sĩ quan đã tốt nghiệp các quân trường Thái. Tư lệnh của họ cũng
là một tướng Thái. Tuy nhiên, ngay sau khi được tuyển dụng ở Udorn (nơi
