tuổi với quyết tâm hành động triệt để và quyết chí chiến đấu tới cùng. Đó
cũng chính là bộ mặt giá như gặp lại, Joseph và Flavia Sherman nhận ra
ngay. Dù từ lần gặp gỡ đầu giữa hai mẹ con và người ký giả An Nam này
vào dịp nguyên đán trong cung điện của vua Khải Định tới nay vừa đúng
năm năm. Nhưng trong khoảng thời gian đó, nó ít biến đổi, nếu không
muốn nói vẫn giữ nguyên những đường nét cũ.
Đào văn Lật tìm kiếm mắt mình và nhận ra trong đôi con ngươi ấy phản
ánh những xung động hỗn tạp thường xuyên ám ảnh tâm tư. Lật cảm thấy
kiêu hãnh về sức mạnh tinh thần vô hình đang kích động và khích lệ thể
xác mảnh mai này khiến nó dám ôm ấp hoài bão hành động như một nghĩa
vụ của chính nó. Nhưng đồng thời anh cũng cảm thấy sợ hãi rằng mình
không đủ can trường chịu đựng gian nan đau đớn để đi tới tận cùng con
đường chiến thắng.
- “Lòng ta sắt đá há lung lay!”
Giữa hai hàm răng siết chặt, Lật đọc thêm lần nữa câu thơ của Phan văn
Trị, một thi sĩ sống giữa thế kỷ mười chín. Được viết ra gần tám mươi năm
trước, khi các lực lượng cướp bóc của Pháp hoàn tất cuộc chiếm đoạt sáu
tỉnh làm thành vùng lãnh thổ bao la Nam kỳ, từng chữ trong câu thơ ấy
phản ánh một niềm tin bền vững và sâu xa của ông, rút tỉa từ kinh nghiệm
toàn bộ và muôn hình muôn vẻ về vai trò tối thượng và tối hậu của tinh
thần con người.
Không phải chính anh từng du học Pháp và thấy tại đó những con người
văn minh tự nhận là thượng đẳng sống giữa những máy móc tối tân và
những thể chế chính trị và xã hội tốt đẹp của họ sao? Không phải anh đã
từng đọc các triết gia của Pháp, Đức và các nước châu Âu khác sao? Không
phải hết thảy những người ấy đều hoàn toàn đồng ý với Phan văn Trị rằng
ta chỉ có thể tìm thấy những mầm mống chiến thắng ở trong tinh thần của
con người sao? Rằng không phải tinh thần hy sinh, kỷ luật của con người
Siêu Nhân của Nietzsche là biểu lộ tinh tế nhất của lý tưởng cao đẹp sao?
Nói cho cùng, không phải từ lúc mới bắt đầu, những chiến thuyền sắt thép
và bất khả chiến bại, những vũ khí hung hản, những cổ máy dùng chỉ để
xâm lăng của bọn đế quốc thực dân đều phát sinh từ tinh thần kiên quyết