TRĂNG HUYẾT - Trang 411

Quốc Quân của Trần Trung Lập vừa theo Nhật đặt chân về nước liền bị
Nhật để cho Pháp đánh tan ở Lạng Sơn; chủ tướng bị bắt và bị xử bắn
cùng với hàng trăm đồng chí.
Trước đó, lại thêm một cuộc “cộng sản dậy” tại Nam kỳ vào tháng
11.1940. Nhiều tổng xã trong một số tỉnh và huyện ở Nam kỳ đồng loạt nổi
dậy. Đa số những người lãnh đạo cuộc nổi dậy ấy theo bôn-sê-vich, xuất
thân Học Viện Thợ Thuyền Đông Phương KUTV của Stalin, đã chọn
phương pháp đâáu tranh chẳng khác gì Xô viết Nghệ Tĩnh năm 1930. Cán
bộ cộng sản sát hại bằng cách mổ bụng dồn trấu thả trôi sông, chém giết
nhiều viên chức chính quyền tổng xã, đại điền chủ thân Pháp, các hương
chức có thành tích bắt bớ hoặc từng đánh đập những ai bị nghi ngờ hoặc
thật sự có hoạt động quốc sư,ï và những trí thức nông thôn thường phê
bình cộng sản qua thông tin của tôn giáo hay tài liệu họ có được... Ngoài
ra, đảng viên cộng sản còn diễn thuyết, sách động nông dân đốt phá trụ sở
làng, đốt phá hồ sơ, sổ sách... Sự dùng dằng và lủng củng giữa Trung ương
Đảng ở miền bắc và Xứ bộ Nam kỳ khiến hàng chục đảng viên lãnh đạo
cấp cao bị Pháp bắt và xử tử, trong đó có cả Nguyễn VănCừ, tổng bí thư
đảng, và hàng ngàn đảng viên trung ương lẫn địa phương bị đưa đi đày ở
đảo Côn Lôn, khiến cơ sở đảng tại xứ Nam kỳ thuộc địa gần như tê liệt.
Ngoài ra, còn có cuộc nổi dậy lẻ tẻ tại Bắc kỳ ở Bắc Sơn và binh biến Đô
Lương ở Nghệ An, nhưng đều bị dập tắt nhanh chóng vì thiếu sự tham gia
của đông đảo quần chúng.
Trên khắp An Nam, tình thế rối ren hơn bao giờ hết. Dân chúng cực kỳ
khốn khổ vì phải nạp thóc vừa cho quân đội Nhật sử dụng trong khi đánh
Đồng Minh, vừa cho chính phủ Đông Pháp dự trữ để chờ sự đổ bộ của
quân đội Đồng Minh. Một phần lớn ruộng đất bị trưng dụng để trồng thầu
dầu, đay, gai, hầu cung ứng cho kỹ nghệ chiến tranh của Nhật. Quan lại
nam triều thừa dịp ấy bóc lột nhiều thêm khiến dân chúng từ thôn quê tới
thành thị đều bị đói kém, cơ hồ hết sức chịu đựng.
Những người An Nam làm cách mạng chịu hai tầng trấn áp. Một mặt, trong
khi nhân nhượng quân Nhật và đề phòng người bản xứ nổi loạn, người
Pháp lùng bắt và đưa đi an trí hàng chục ngàn người bị họ xét thấy là nguy