ANTHONY GREY & NGUYỄN ƯỚC
TRĂNG HUYẾT
TẬP II - Phần Thứ Tư - Chiến Tranh và Nạn Đói - 1941-1945
- 12 -
Trời tờ mờ sáng, trên cánh đồng Hương Trà còn ướt đẫm sương đêm, số
người tụ tập để tuần hành vào Huế đã lên đến trên mười ngàn. Bộ quần áo
bà ba màu lam hoặc nâu lành lặn nhất trên mình của người may mắn nào đó
cũng không khỏi bị giặm đôi ba chỗ vá. Họ gồm những nông dân đứng tuổi
khắc khổ, khuôn mặt hốc hác, nước da tai tái; các thanh niên hai mắt long
lanh, tay chân không ngớt múa men; và các thiếu nữ má hây hây đỏ, tóc cột
gọn gàng thả xuống sau lưng hay một bên ngực. Từ các tổng làng xa cả
chục cây số, họ thức dậy lúc ba bốn giờ sáng, ăn qua loa vài củ khoai sắn
và ém vội mo cơm độn, kèm theo muối ruốc, rồi nườm nượp kéo nhau về
đây tập trung theo lời kêu gọi của Ủy Ban Khởi Nghĩa. Từ chỗ này, họ sẽ
cùng nhau đi bộ tới Sân Vận Động Huế tham dự buổi mít-tinh đón tiếp phái
đoàn đại biểu Việt Minh từ Hà Nội vào tiếp nhận sự thoái vị của Bảo Đại.
Hôm đó là ngày 29 tháng Tám. Cuộc nổi dậy cướp chính quyền bùng lên từ
huyện Phong Điền mười một ngày trước, tới nay đã lan khắp các huyện
trong tỉnh. Khí thế cách mạng đêm ngày cuồn cuộn như nước nguồn từ dãy
Trường Sơn hằng năm đổ về. Tên Hồ Chí Minh xuất hiện và mang đầy vẻ
bí ẩn trên cửa miệng thì thầm của những người có hoạt động quốc sự, làm
lòng họ thêm nôn nao hy vọng. Tuy thế, nhiều người vẫn tự hỏi có quả thật
ông ấy là Nguyễn Ái Quốc, một người chống Pháp đòi độc lập tự do cho
dân tộc, mà tên tuổi đã đi vào truyền thuyết. Hầu như không người nào
trong họ biết rõ “cách mạng” là gì nhưng không hiểu sao âm thanh của hai
tiếng ấy làm tim họ đập rộn ràng. Nó như hiệu lệnh thúc họ đứng lên chiến
đấu, để chấm dứt những ngày dài nô lệ đói rét, để mọi người được ăn no
mặc ấm, và để đất nước từ nay sạch bóng bọn tây đô hộ cùng đám tham
quan ô lại và cường hào ác bá.
Trong lúc lâng lâng với những ý nghĩ đó, họ cảm thấy rùng mình, như có
linh cảm mơ hồ về những gian nan sắp tới. Là người sống bằng mồ hôi của
