104
cho là mình giỏi, nghe tiếng hai anh em họ Đỗ đã
lặn lội hỏi thăm, tìm về tận quán nước để thử tài thơ
phú. Người học trò giở hết cách thử tài, nào là câu
đối, điển tích, làm thơ, thiên văn địa lý, chỗ nào hai
anh em cũng đối đáp vanh vách. Cuối cùng người
học trò họ Hoàng phải bái phục mà than rằng:
- Khôi nguyên khoa này nhất định về tay anh em
họ Đỗ. Ta đành phải lùi lại khoa sau vậy!
Quả nhiên, khoa thi năm Kỷ Mùi, đời Lê Hiến
Tông, Lý Khiêm đỗ Trạng nguyên. Sau khi đỗ, ông
giữ chức Phó đô ngự sử, năm 1510 được cử đi sứ
nhà Minh nhưng không may mất trên đường đi.
Khoa thi sau, Đỗ Oánh đỗ tiến sĩ, làm quan đến
chức Thượng thư và bị chết trận, được phong làm
Phúc thần.
105
TRẠNG NGUYÊN LÊ ÍCH MỘC
*
Lê Ích Mộc người xã Thanh Lãng, huyện Thủy
Đường (nay là thôn Thanh Lãng, xã Quảng Thanh,
huyện Thủy Nguyên, Hải Phòng).
Ông đỗ Trạng nguyên khoa Nhâm Tuất, niên
hiệu Cảnh Thống thứ 5 (1502), đời vua Lê Hiến Tông.
TƯ LIỆU VÀ GIAI THOẠI
VỀ TRẠNG NGUYÊN LÊ ÍCH MỘC
Theo gia phả Lê tộc để lại thì Lê Ích Mộc sinh
ngày mồng 2 tháng 2 năm 1458 tại làng Ráng, huyện
Thủy Đường, bậc khởi tổ là cụ Lê Văn Hộ từ đất
Thanh Hóa đến đây sinh cơ lập nghiệp. Đến đời thứ
ba, kết quả của mối tình giữa cụ Lê Văn Quang và
bà Nguyễn Thị Lệ là cậu bé Lê Ích Mộc. Theo sinh
đồ
1
Lê Tuấn Mậu trong: Tiểu sử thiền sư chùa Thanh
_______________
* Theo tư liệu của Đài truyền hình huyện Thủy Nguyên -
Thành phố Hải Phòng. Chưa rõ năm sinh, năm mất của
Trạng Nguyên Lê Ích Mộc.
1. Tức Tú tài.
