194
chùa Báo Thiên mở rộng cửa đón khách thập phương
vào lễ Phật và xem hoa nở. Đăng Đạo cũng vừa đi
nghe giảng sách về, thấy ngoài cổng chùa dừng lại
một chiếc xe loan, có một tiểu thư xinh đẹp cùng đám
thị nữ vào Tam bảo lễ Phật. Đăng Đạo bèn đi theo,
khi tiểu thư xinh đẹp bước vào dâng lễ, Đăng Đạo
cũng tiến lên đứng cạnh nàng và khấn to lên rằng:
- Nam mô a di đà Phật! Cầu Phật tổ phù hộ cho
vợ chồng con bách niên giai lão.
Chuyện xảy ra bất ngờ, mấy thị nữ hoảng sợ, vội
vàng lên tiếng mắng Đăng Đạo vô lễ. Cô tiểu thư
biết đấy là trò nghịch của đám học trò, nên không
giận, lại sẽ sàng nói với đám con hầu:
- Ngày xuân lễ Phật, người ta đùa, các em đừng
nặng lời như thế.
Nói rồi cô lên xe về phủ.
Đăng Đạo thấy cô gái đã đẹp, lại ăn nói đoan
trang nên mê mẩn tâm thần, lẽo đẽo theo sau xe,
quyết định tìm cho rõ ràng nhà nàng ở đâu để tìm
cách gặp lại.
Khi biết nhà và biết tiểu thư ấy là con một viên
quan lớn trong triều, đêm ấy Đăng Đạo khăn áo
chỉnh tề đi vòng ra ngõ sau dinh tìm cách vượt
tường vào phủ, ngồi ở một chỗ khuất gần phòng
tiểu thư.
Một người thị nữ thoáng thấy bóng người vội
báo cho tiểu thư biết. Tiểu thư ra, Đăng Đạo đứng
lên chắp tay nói luôn:
195
- Tôi là danh sĩ Kinh Bắc đến xin quan lớn cho
vào làm rể!
Tiểu thư hoảng sợ vô cùng, bảo thị nữ lấy vàng
bạc, lụa là ra tặng Đăng Đạo và nói rằng:
- Thôi đây có chút quà giúp thầy ăn học, thầy
nên ra ngay kẻo cha tôi biết được thì nguy đến tính
mạng của thầy.
Nhưng Đăng Đạo vẫn không chịu trở chân, ung
dung nói:
- Thưa tiểu thư, tôi đến đây để cầu hôn chứ
không xin vàng lụa.
Tiếng của Đăng Đạo vang vang làm cho cả phủ
đều giật mình. Thân phụ tiểu thư vốn là quan Đề
lĩnh (quan chỉ huy quân nội thành) nghe chuyện,
hầm hầm tức giận thét lính trói Đăng Đạo lại chờ
đến sáng sớm mai sẽ hỏi tội. Đám lính thét mắng ầm
ầm nên kinh động cả quan Tham tụng Phạm Công
Trứ ở kề đó. Phạm Công Trứ bèn cùng lính xách đèn
sang thì được Đề lĩnh kể lại sự việc trên.
Phạm Công Trứ nghe chuyện cả cười nói với
Đề lĩnh:
- “Hữu phi thường nhân, tất hữu phi thường sự”.
Việc khác thường, chắc người cũng khác thường.
Xin ngài hãy cho tôi hỏi vài câu cho rõ đã.
Đề lĩnh chấp thuận, cho giải Đăng Đạo vào.
Phạm Công Trứ hỏi:
- Anh xưng là danh sĩ Kinh Bắc, vậy thử làm bài
phú mới ra ở trường Giám hôm nay xem thế nào?
