Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
Bắc hoang dã có một cái biển gọi là “Ao trời”, trong biển có một con cá chiều ngang rộng mấy ngàn
dặm, không biết chiều dài là bao nhiêu, gọi là cá côn; có một con chim gọi là chim bằng, lƣng lớn
nhƣ núi Thái Sơn, cánh nhƣ đám mây rủ ở trên trời, nó nƣơng ngọn gió lốc, xoắn nhƣ sừng cừu, bay
lên cao chín vạn dặm, vƣợt lên khỏi các đám mây, lƣng đội trời xanh mà bay về biển Nam.
Một con chim cút ở trong cái đầm nhỏ cƣời nó: “Con đó bay đi đâu vậy? Tôi lên cao độ vài nhẫn 121
[13] rồi xuống, bay liệng trong đám cỏ bồng cỏ cảo, cho bay nhƣ vậy là đủ rồi. Con đó bay đi đâu
vậy kìa?”. 122 [14]
Lớn với nhỏ khác nhau nhƣ vậy đó.
Có ngƣời tài trí đủ để làm một chức quan, có ngƣời hạnh làm gƣơng đƣợc cho một làng, có ngƣời
đức đáng làm vua mà đƣợc cả nƣớc phục 123 [15] , nhƣng dù thuộc hạng nào thì cũng đều tự đắc
nhƣ con chim cút kia vậy.
Ông Vinh tử nƣớc Tống 124 [16] cƣời họ. Dù cả nƣớc khen ông, ông cũng không mừng, cả nƣớc chê
ông, ông cũng không buồn, vì ông biết phân biệt nội và ngoại 125 [17] , vinh và nhục. Ngƣời nhƣ
ông thật hiếm ở đời, nhƣng ông chỉ biết tự thủ (tự giữ mình) thôi, chứ chƣa tự thích nghi với vật mà
thành bậc đại 126 [18] .
Ông Liệt tử 127 [19] cƣỡi gió mà bay, thật nhẹ nhàng, khoan khoái, mƣời lăm ngày rồi về. Có phúc
lớn nhƣ ông thật hiếm ở đời, tuy khỏi phải đi, nhƣng ông vẫn còn tùy thuộc một cái gì (tức đợi cho
gió nổi lên).
Đến nhƣ hạng ngƣời làm chủ đƣợc cái chính đạo của trời đất, chế ngự đƣợc lục khí 128 [20] để ngao
du trong vũ trụ vô biên, thì còn tùy thuộc cái gì nữa đâu? Cho nên ngƣời ta bảo “Bậc chí nhân (có
đức tuyệt cao) thì quên mình, bậc thần nhân thì không lập công, bậc thánh nhân thì không lƣu danh”
