Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
- Vua Ngụy cho tôi một hột giống bầu lớn, tôi đem trồng đƣợc những trái chứa đƣợc năm thạch 140
[32] . Dùng cả một trái để chứa nƣớc thì nó không đủ cứng để chịu đƣợc, khiêng đi sẽ bể; nếu xẻ nó
thành nhiều phần thì lại nông quá, không chứa đƣợc bao nhiêu. Thành thử tuy nó lớn mà vô dụng,
cho nên tôi đã đập bỏ.
Trang tử bảo:
- Vậy là ông vụng sử dụng những vật lớn rồi. Một ngƣời nƣớc Tống chế đƣợc một thứ thuốc bôi
ngón tay cho khỏi nứt nẻ. Gia đình ngƣời đó đời đời làm công việc đập lụa. Một ngƣời lạ hay tin, lại
trả một trăm đồng tiền vàng để mua phƣơng thuốc. Ngƣời đó họp cả họ lại, bảo: “Chúng ta đời đời
đập lụa, chỉ kiếm đƣợc vài đồng tiền vàng. Bây giờ chỉ trong một buổi có thể thu đƣợc một trăm
đồng. Nên bán cho họ đi”. Ngƣời lạ kia đƣợc phƣơng thuốc rồi, lại thuyết vua Ngô. Lúc đó nƣớc
Việt đang gây chiến với Ngô, vua Ngô bèn phong ngƣời đó làm tƣớng. Mùa đông, hai bên thủy chiến
với nhau, Việt đại bại 141 [33] phải cắt đất 142 [34] cho Ngô, vua Ngô đem đất đó phong cho ông ta.
Cùng dùng một thứ thuốc mà ngƣời thì đƣợc phong đất, kẻ vẫn phải đập lụa, chỉ vì cách dùng khác
nhau. Nay ông có trái bầu chứa đƣợc năm thạch, sao không nghĩ cách dùng nó làm một trái nổi để
qua sông, hở? Phàn nàn rằng xẻ ra thì nó nông quá, không chứa gì đƣợc, chính là vì lòng của ông
không thông đạt 143 [35] đấy.
5
Huệ tử bảo Trang tử:
- Có một cây lớn gọi là cây xƣ 144 [36] . Thân nó nổi u, chỗ lồi chỗ lõm, không dùng dây mực của
thợ mộc mà vạch đƣờng đƣợc; cành nhỏ của nó cong queo không dùng cái qui 145 [37] và thƣớc
vuông để xẻ đƣợc. Nó mọc ở ngay bên đƣờng mà không một ngƣời thợ mộc nào thèm ngó tới.
Thuyết của ông cũng vậy, rộng lớn mà không dùng đƣợc, nên không ai theo.
