Trang Tử và Nam Hoa Kinh
Nguyễn Hiến Lê
Tạo Ebook:
Nguyễn Kim Vỹ
Nguồn truyện: vnthuquan.net
ông ấy ra sao? 397 [1]
Trọng Ni đáp:
- Sống, chết là việc lớn, mà ông ấy coi thƣờng; trời đất có sập, ông ấy cũng không bị huỷ diệt; ông ấy
xét kĩ cái chân thực 398 [2] , không bị cái giả làm mê hoặc; ông ấy biết rằng vạn vật đều biến hoá,
nên giữ cái căn bản chân chính 399 [3] .
- Nhƣ vậy là nghĩa làm sao?
- Xét chỗ dị biệt 400 [4] của vạn vật thì lá gan và trái mật khác nhau cũng nhƣ nƣớc Sở và nƣớc Việt;
xét chỗ giống nhau thì vạn vật chỉ là một. Biết đƣợc cái lẽ ấy thì không để ý đến sự nhận thức của tai
mắt nữa, mà tâm linh ngao du ở chỗ hài hoà của vũ trụ. Đã thấy vạn vật là một thì không thấy có cái
gì mất nữa. Cho nên Vƣơng Đài cho mình mất một chân cũng nhƣ mất một cục đất vậy thôi.
Thƣờng Quí hỏi:
- Ông ấy sở dĩ tự tu dƣỡng đƣợc là nhờ trí năng mà biết đƣợc cái tâm của ổng, rồi do cái tâm đó mà
hiểu đƣợc cái tâm bất biến của mọi thời, nhƣ vậy thì có gì mà thiên hạ qui phụ ông ấy?
- Ngƣời ta không soi bóng vào một dòng nƣớc chảy mà vào một dòng nƣớc đứng. Vậy thì chỉ cái gì
ngƣng lặng mới làm cho ngƣời khác ngƣng lặng đƣợc. Những vật thụ mệnh ở đất [do đất sinh ra], chỉ
có loài tùng, loài bách là giữ đƣợc chính khí, nên mùa đông cũng xanh nhƣ mùa hè. Những ngƣời thụ
mệnh ở trời, duy chỉ có Nghiêu, Thuấn là giữ đƣợc chính khí, nên đứng đầu vạn vật: hai ông ấy sửa
mình cho ngay đƣợc, nên sửa đƣợc những ngƣời khác cho ngay. Thấy ngƣời nào không sợ là biết
ngƣời đó bảo toàn đƣợc chính khí; nhƣ một võ sĩ một mình dám đột nhập vào chỗ thiên quân vạn
mã. Võ sĩ đó muốn cầu danh, lập công mà còn nhƣ vậy, huống hồ một ngƣời muốn làm chủ vũ trụ,
bao gồm vạn vật, coi thân thể mình nhƣ chỗ cƣ ngụ tạm, coi thanh sắc là ảo tƣởng, dùng trí lực mà
thấy đƣợc mọi hiện tƣợng là thuần nhất 401 [5] , còn lòng thì không thấy có sinh, tử 402 [6] ? Ngƣời
