thể Mỹ là nguyên nhân gây ra nỗi đau của họ. Nhưng Hà Nội đã kiên quyết
tiếp tục cuộc chiến, không phải vì không tin tưởng các cam kết hòa bình
của Mỹ, mà bởi vì họ dựa vào đó để làm kiệt quệ ý chí của Mỹ khi kéo dài
những tổn thất. Chiến đấu trong một cuộc chiến tranh tâm lý, Hà Nội đã
khai thác triệt để vấn đề của Mỹ là tìm kiếm sự thỏa hiệp dưới danh nghĩa
một chương trình rút quân trong danh dự mà thực ra không có sự khác biệt
nhỏ nào.
Các hành động quân sự mà Tổng thống Nixon đã ra lệnh, và được tôi
ủng hộ trên cương vị Cố vấn An ninh quốc gia của ông, cùng với chính
sách ngoại giao linh hoạt, đã dẫn đến dàn xếp trong năm 1973. Chính
quyền Nixon tin tưởng rằng Sài Gòn sẽ có thể vượt qua những vi phạm
thông thường đối với thỏa thuận bằng các lực lượng của chính họ; rằng Mỹ
sẽ hỗ trợ bằng không quân và hải quân chống lại một cuộc tấn công tổng
lực; và qua thời gian chính phủ Nam Việt Nam, với hỗ trợ kinh tế của Mỹ,
sẽ có thể xây dựng một xã hội vận hành tốt và phát triển hướng đến những
thể chế minh bạch hơn (như trên thực tế sau này diễn ra ở Hàn Quốc).
Liệu quá trình này có thể được đẩy nhanh và liệu có một định nghĩa
nào khác cho uy tín của Mỹ hay không sẽ còn là chủ đề tranh luận nóng
bỏng. Trở ngại chính là khó khăn người Mỹ gặp phải trong việc hiểu được
cách suy nghĩ của Hà Nội. Chính quyền Johnson đánh giá quá cao tác động
của sức mạnh quân sự Mỹ. Trái với suy nghĩ thông thường, chính quyền
Nixon đánh giá quá cao phạm vi của đàm phán. Đối với các nhà lãnh đạo
dày dạn trận mạc ở Hà Nội, những người đã chiến đấu cả đời để giành
chiến thắng, thì thỏa hiệp cũng giống như thất bại, và một xã hội đa nguyên
là gần như không thể tưởng tượng được.
Một giải pháp cho cuộc tranh luận trên là vượt quá phạm vi của cuốn
sách này; nó là một quá trình đau đớn cho tất cả những ai tham gia. Nixon
đã thu xếp cho một sự rút quân hoàn toàn và một thỏa thuận mà ông tin
rằng đưa đến cho Nam Việt Nam một cơ hội tốt để tự quyết định số phận
của mình. Tuy nhiên, sau một thập kỷ đầy tranh cãi và do hậu quả đắt giá
của cuộc khủng hoảng Watergate, Nghị viện đã hạn chế nghiêm ngặt các
viện trợ trong năm 1973 và cắt mọi viện trợ trong năm 1975. Nam Việt
