WOODROW WILSON: MỸ - LƯƠNG TÂM THẾ GIỚI
G
iành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 1912 với chỉ 42% số phiếu phổ
thông và chỉ hai năm sau khi chuyển từ giới học thuật sang tham gia chính
trị quốc gia, Woodrow Wilson đã biến tầm nhìn mà Mỹ đã khẳng định chủ
yếu cho chính mình thành một chương trình hành động áp dụng đối với
toàn bộ thế giới. Thế giới đôi khi cảm hứng, đôi khi bối rối, nhưng luôn
phải chú ý tới cả sức mạnh của Mỹ lẫn phạm vi tầm nhìn của ông.
Khi Mỹ tham gia Thế chiến I, cuộc xung đột khởi đầu quá trình sẽ phá
hủy hệ thống các quốc gia có chủ quyền ở châu Âu, nó đã làm vậy không
phải trên cơ sở tầm nhìn địa chính trị của Roosevelt mà là dưới ngọn cờ
phổ quát đạo đức chưa từng được thấy ở châu Âu kể từ các cuộc chiến
tranh tôn giáo ba thế kỷ trước đó. Phổ quát mới này được Tổng thống Mỹ
tuyên bố, tìm cách phổ cập hệ thống quản trị chỉ tồn tại ở các nước Bắc Đại
Tây Dương và chỉ ở Mỹ trong hình thức do Wilson dự báo. Thấm nhuần ý
nghĩa lịch sử sứ mệnh đạo đức của Mỹ, Wilson tuyên bố Mỹ đã can thiệp
không phải để khôi phục lại sự cân bằng quyền lực ở châu Âu mà là để
“làm cho thế giới an toàn hơn đối với dân chủ,” nói cách khác, để trật tự thế
giới dựa trên khả năng của các thể chế trong nước tương thích với ví dụ
Mỹ. Mặc dù khái niệm này đi ngược với truyền thống của họ, các nhà lãnh
đạo châu Âu chấp nhận nó như là cái giá để Mỹ gia nhập cuộc chiến.
Thiết lập ra tầm nhìn của mình về hòa bình, Wilson lên án sự cân bằng
quyền lực, vì chính sự duy trì cân bằng quyền lực này là nguyên nhân ban
đầu khiến các đồng minh mới của ông bước vào cuộc chiến. Ông bác bỏ
các phương pháp ngoại giao đã được thiết lập từ trước (bị công khai chỉ
trích là “ngoại giao bí mật”) vì chúng là nguyên nhân chính gây nên cuộc
xung đột. Thay vào đó, trong một loạt các bài phát biểu nhìn xa trông rộng,
