Tải Ebook miễn phí tại: Chiasemoi.com
Nguồn thứ nhất là truyền thống. Đây là những niềm tin được truyền từ đời ông bà đến cha mẹ xuống con cháu và các
thế hệ tiếp theo. Đương nhiên, vấn đề nằm ở chỗ, nếu ngay từ đầu sự việc, câu chuyện hay bài thuốc gia truyền ấy sai,
thì đến giờ nó vẫn sai, bất kể đã được truyền qua bao nhiêu thế hệ.
Nguồn thứ hai là những người có thẩm quyền. Nếu thầy cô, cán bộ công chức hay người đứng đầu tôn giáo nói với bạn
rằng việc này đúng, bạn sẽ có khuynh hướng chấp nhận nó. Đây có thể là một lối đi tắt đúng đắn. Nhưng dù uy tín đến
mức nào đi nữa, họ cũng thường xuyên nhầm lẫn. Chỉ vì bạn nghe được thông tin từ một người quan trọng nào đó,
chưa chắc điều đó đáng tin cậy.
Nguồn thứ ba là lý lẽ và chứng cứ. Nguồn thông tin này có cơ sở vững chắc hơn. Các nhà sử học dùng tài liệu, thư từ và
hình ảnh để kết nối những gì diễn ra trong quá khứ. Quan tòa đưa ra ý kiến dựa trên bằng chứng tại hiện trường, lời
khai của nhân chứng và dữ kiện đã được chứng minh. Các nhà khoa học xây dựng giả thuyết, kiểm tra bằng cách quan
sát và thử nghiệm, bàn bạc nghiên cứu và trình bày kết quả để được ủng hộ hay phản đối.
Các nhà khoa học, cũng như sử gia và quan tòa, không hề đúng tuyệt đối, và những tuyên bố của họ luôn cần được cân
nhắc lại. Thế nhưng, các phương pháp khoa học, phương pháp mù đôi và quá trình đánh giá chéo nghiêm ngặt, đều
căn cứ trên những hiểu biết về xác suất sai lầm của con người. Mục đích là loại bỏ những kết luận sai lệch.
Chẳng hạn, vào năm 1989, Martin Fleischmann, một trong những nhà điện hóa hàng đầu thế giới thời bấy giờ, và
Stanley Pons công bố phát hiện về tổng hợp lạnh – tổng hợp hạt nhân ở nhiệt độ gần bằng nhiệt độ phòng. Thế nhưng,
người ta không lặp lại được kết quả của họ, và “khám phá” này nhanh chóng bị bác bỏ vì thiếu bằng chứng.
Thành công của khoa học thời hiện đại đã tạo cho nó một sức mạnh to lớn. Thực tế, một số người cố gắng làm cho nó
trở thành thứ quyền lực tối thượng, là phán quyết sau cùng về sự thật và kiến thức. Điều đó có thể là một sai lầm.
Các nhà khoa học cũng đầy kiêu căng, tham vọng và thiên vị như ai. Thậm chí, quá trình đánh giá chéo, như ta đã thấy
trong vụ xì-căng-đan ClimateGate, cũng có thể là nạn nhân của mâu thuẫn về tư tưởng và thù oán cá nhân.
Khoa học đã chạm đến đáy biển, bay vào vũ trụ và chui vào sâu trong lòng hạt nhân nguyên tử. Lượng kiến thức về
cuộc sống mà nó khai phá thật khó mà đong đếm. Nhưng nó không giải thích được vì sao chúng ta có mặt ở đây, hay sẽ
mang lại ý nghĩa gì cho cuộc sống.
Khoa học đã giải thích cho ta cuộc sống là gì một cách xuất sắc, nhưng nó không thể khuyên ta nên sống ra sao.
Đó là việc của những nhà thần học, thi sĩ và triết gia. Cộng thêm vài điều ta phải tự mình khám phá.
