về chiều sâu tư duy thay vì vận tốc - thì chúng ta sẽ đi tới một kết luận khác
biệt và ảm đạm hơn nhiều.
Do não bộ rất mềm dẻo nên chúng ta biết rằng các thói quen trực tuyến của
mình sẽ tiếp tục ảnh hưởng tới hoạt động của các khớp thần kinh khi chúng
ta không lên mạng. Chúng ta có thể đặt giả thiết rằng những dây thần kinh
dùng để đọc lướt và đa nhiệm ngày càng mở rộng và mạnh mẽ hơn, còn
những dây thần kinh để đọc và nghĩ sâu cùng sự tập trung bền bỉ ngày càng
yếu đi hoặc bị ăn mòn. Năm 2009, các nhà nghiên cứu của Đại học Stanford
tìm thấy dấu hiệu chứng tỏ thay đổi này đã diễn ra trong bộ não. Họ giao
một loạt bài kiểm tra nhận thức cho một nhóm chuyên đa nhiệm truyền
thông và một nhóm mới bắt đầu học cách đa nhiệm. Họ nhận ra rằng những
người chuyên đa nhiệm dễ bị sao lãng bởi “các kích thích môi trường không
liên quan”, ít kiểm soát được nội dung của trí nhớ hiệu dụng và nhìn chung
ít có khả năng duy trì sự tập trung cho một nhiệm vụ nhất định. Trong khi
những người ít đa nhiệm thể hiện “việc kiểm soát tập trung từ trên xuống”
tương đối mạnh mẽ, thì những người thường xuyên đa nhiệm thiên về “xu
hướng kiểm soát tập trung từ dưới lên”, tức là “họ có thể hy sinh hiệu quả
hoạt động của nhiệm vụ chính để tiếp thu được nhiều nguồn tin khác”.
Clifford Nass, một giáo sư của Stanford đứng đầu nghiên cứu, nhận xét
rằng những người chuyên đa nhiệm là “những người say mê những thứ
không liên quan. Mọi thứ đều có thể khiến họ xao lãng”.
[267]
Michael Merzenich còn ảm đạm hơn nhiều, ông cho rằng khi chúng ta thực
hiện đa nhiệm trực tuyến, chúng ta “đang tập cho bộ não chú ý tới những
thứ vớ vẩn”. Điều đó có thể mang tới những hậu quả “chết người” cho cuộc
sống trí tuệ của chúng ta.
[268]
Những chức năng thần kinh đang thua trong trận chiến tế bào não “ai bận
rộn nhất thì sống” là những chức năng thần kinh hỗ trợ suy nghĩ tuần tự,
bình tĩnh - những chức năng chúng ta dùng để đọc một bài viết dài hay một
lập luận có liên quan, những chức năng chúng ta dựa vào khi phản ánh trải
nghiệm hoặc chiêm ngưỡng những hiện tượng bên ngoài hoặc nội tâm. Kẻ
