việc của tâm trí chúng ta ngày nay”. Như thế nghĩa là gì? Những người chỉ
biết có mình, chưa đáng kể là có mình. Biết mình như thế là bị ảo tưởng về
mình. Phải “biết mình, biết người” mới có thể đáng gọi là biết mình. Người
quân tử là người biết mình. Socrate đã lấy câu sau đây làm lý tưởng đời
sống và hướng đi của triết học: “Hãy biết mình”. Nhưng con người là cái gì
khó biết nhất trong lịch sử: con người đã lần lượt nghĩ mình là thần linh
(Platon), là kết tụ của các yếu tố vật chất (Démocrite), là tinh thần
(Descartes), là vật thể (Feuerbach), là sinh vật của môi trường (Watson), là
tự do tuyệt đối (Sartre) V.V.. Thực ra, mặc dầu không bi quan như Cicéron,
ta cũng phải công nhận rằng con người đã nghĩ mình là đủ thứ, và không
một giả thuyết phi lý nào không được một số triết gia xướng xuất và bênh
vực.
Có lẽ vì thấy tri thức trực tiếp con người có về mình sẽ không tránh được
tính chất chủ quan và ảo tưởng, nên Lévi-Strauss đã áp dụng một phương
pháp giống như phương pháp của Kant vào khoa nhân học: ông đã gắng tìm
ra cái gì được coi là căn bản và nhất thiết nơi tâm trí con người qua các thời
đại khác nhau, cũng như Kant đã nắm được những điều kiện căn bản của tất
cả các tri thức thường nghiệm. Cả hai cùng nhắm khai quật “những điều
kiện để có thể có những hiện tượng”: Kant nghiên .cứu về loại hiện tượng
tri thức, còn Lévi-Strauss nghiên cứu về hiện tượng con người. Một bên là
triết học siêu nghiệm, nhắm vạch trần những điều kiện siêu nghiệm của tri
thức. Một bên là Nhân học cơ cấu (Anthropologie structurale) tự đặt cho
mình mục tiêu: tìm hiểu và nêu lên những cơ cấu (vô thức) vẫn thực sự chi
phối và cấu tạo nên ý nghĩ con người có về mình. Phải so sánh nhiều tri
thức thường nghiệm mới trông đạt được tri thức khoa học, tri thức thực
nghiệm. Phải so sánh nhiều xã hội ở nhiều thời đại với nhiều nền văn minh
rất chênh lệch nhau, mới hòng đạt tới một quan niệm đúng về con người.
Trong ý đó, Lévi-Strauss đã nói: ông cũng bận tâm về những vấn đề như
Kant, nhưng đã đi ngược chiều để tìm giải đáp. Thay vì khởi sự bằng giả
thuyết về bản tính phổ quát của con người, ông đã khởi sự từ những quan
sát cụ thể của biết bao thổ dân và dân tộc khác nhau. Rồi ông coi mỗi thổ
