✽✽✽
Năm Trinh Quán thứ mười chín, Đường Thái Tông bảo quần
thần:
− Trẫm thấy các bậc đế vương xưa nay có vô số người vì kiêu
ngạo tự mãn mà cuối cùng thất bại. Không cần nói đâu xa xôi thời cổ,
gần đây Tấn Võ Đế bình định được nước Ngô, Tùy Văn Đế công diệt
triều Trần, trong lòng ngày càng kiêu ngạo, sống ngày càng xa xỉ, tự
cho mình tài giỏi, bề tôi không ai dám khuyên gián, chính sự pháp độ
vì thế lỏng lẻo rối ren. Trẫm từ khi bình định Đột Quyết, đánh bại Cao
Ly, lại thôn tính Thiết Lặc, đánh chiếm sa mạc, lập nên các châu
huyện, các tộc xa xôi thần phục, uy danh, giáo hóa của nước nhà ngày
một rộng lớn. Trẫm rất sợ tình hình này sẽ ươm mầm cho sự kiêu ngạo
tự mãn trong lòng, cho nên luôn răn mình, xử lý việc nước thường bận
đến khuya mới ăn cơm, lo lắng việc nước nên cũng thường thức đêm
không ngủ, ngồi đợi trời sáng. Cứ nghĩ đến bề tôi có người trực ngôn
khuyên can, điều gì có thể dùng được vào việc giáo hóa chính trị, trẫm
đều rửa mắt cho sáng, coi những người ấy là thầy tốt bạn tốt. Làm như
thế, hy vọng có thể làm cho thời cuộc khang ninh, xã tắc bình an vậy!
✽✽✽
Khi Đường Thái Tông mới lên ngôi, gặp tai họa do sương muối
đại hạn, giá lương thực tăng vọt, tộc Đột Quyết lại liên tục quấy phá
biên giới, rất nhiều châu huyện rối ren. Thái Tông một lòng lo cho
trăm họ, chuyên tâm trị nước, đề cao tiết kiệm, ra sức bố thí ân đức.
Khi ấy từ kinh thành đến vùng Hà Đông, Hà Nam, Lũng Thạch mất
mùa rất nghiêm trọng, một súc lụa mới đổi được một đấu gạo. Trăm
họ tuy đi lánh nạn khắp nơi nhưng chẳng mảy may oán thán. Đến năm
Trinh Quán thứ ba, Quan Trung lương thực bội thu, trăm họ đều trở về
quê cũ. Đường Thái Tông được lòng người đến mức như vậy. Lại
thêm lắng nghe và tiếp thu lời khuyên can của bề tôi, yêu thích học
