TRÒ CHUYỆN VỚI TRỊNH XUÂN THUẬN - Trang 40

hành lập bản đồ bức xạ hóa thạch theo tất cả các hướng trên bầu trời. Thực
vậy, bức xạ hóa thạch – tức lượng nhiệt còn lại từ ngọn lửa Sáng thế, có
niên đại vào thời kỳ mà Vũ trụ mới được 300.000 năm tuổi. Thậm chí với
những kính thiên văn mạnh nhất, chúng ta cũng không bao giờ mon men tới
được thời kỳ trước 300.000 năm sau Big Bang, bởi lẽ Vũ trụ trẻ khi đó còn
hoàn toàn không trong suốt. Vũ trụ lúc đó nhung nhúc những electron tự
do, chúng ngăn cản việc truyền ánh sáng. Chỉ tới năm thứ 300.000 thì các
electron mới mất tự do vì chúng liên kết với các proton để trở thành nguyên
tử hiđrô. Một khi đã bị cầm tù như vậy, các lectron không còn cản trở ánh
sáng lưu thông trong Vũ trụ nữa. Vũ trụ trở nên trong suốt và các kính thiên
văn của chúng ta mới có thể truy nhập vào được. Hình ảnh của Vũ trụ vào
năm 300.000 sau Big Bang hé mở ra một sự kiện cực kỳ đáng lưu ý: bức xạ
hóa thạch không hoàn toàn đồng nhất (tức là không như nhau tại mọi điểm
trong không gian) và không đẳng hướng (tức là không như nhau theo mọi
hướng), mà lại có những thăng giáng nhỏ về nhiệt độ, cỡ một phần trăm
triệu độ. Các nhà vật lý thiên văn nghĩ rằng những điểm bất thường đó
chính là những hạt giống thiên hà mà sau này sẽ nảy mầm và cho ra đời các
thiên hà, các ngôi sao, các hành tinh và chính con người.
Phát hiện này của COBE về các hạt giống thiên hà đã tạo ra một chiến
thắng ròn rã nữa của lý thuyết Big Bang. Không có những điểm bất thường
này, sẽ không thể có các cấu trúc trong Vũ trụ và chúng ta cũng sẽ không
có mặt ở đây để nói về nó. Nếu một ngày nào đó lý thuyết Big Bang được
thay thế bởi một lý thuyết tinh xảo hơn, thì lý thuyết mới này cũng sẽ phải
gộp vào trong nó những thành công của lý thuyết Big Bang theo cách hệt
như lý thuyết Einstein đã gộp vào trong nó những thành công của lý thuyết
Newton.
Mới đây trên báo chí xuất hiện các tít rất giật gân thông báo về cái chết của
lý thuyết Big Bang. Nhưng hoàn toàn không phải như vậy. Tất nhiên vẫn
còn có những điểm mà lý thuyết này chưa giải thích được, chẳng hạn như
sự hình thành các thiên hà và tấm thảm Vũ trụ vĩ đại do chúng dệt nên,
nhưng những khiếm khuyết đó còn xa mới lật đổ được lý thuyết này. Bởi vì
làm như thế cũng chẳng khác gì đòi hỏi phải xét lại lý thuyết về sự hình