TRÒ CHUYỆN VỚI TRỊNH XUÂN THUẬN - Trang 54

vẫn còn là một thách thức ghê gớm đối với trí tuệ con người. Antoine de
Saint - Exupery đã hết sức sáng suốt khi ông để cho con cáo nói với Hoàng
tử bé rằng: “Cái căn bản thì mắt không nhìn thấy được”. Nhưng cái căn bản
là gì đây?
Các nhà thiên văn chắc là đã có những giả thuyết về vấn đề này?
Thực sự thì những giả thuyết có rất nhiều, bởi vì các nhà vật lý thiên văn
chưa bao giờ tỏ ra thiếu trí tưởng tượng cả. Có cả ngàn lẻ một ý tưởng đã
được đề xuất: một số đánh cuộc cho các lỗ đen, một số cho các hành tinh,
một số khác cho các sao chổi hay các bong bóng tuyết... Nhưng chẳng có
đề xuất nào nhận được sự nhất trí của ban giám khảo. Khi đó, sự tự biện về
bản chất của khối lượng không nhìn thấy lại chuyển sang một bước ngoặt
mới. Vật chất tối đã trở thành đứa con cưng của các nhà vật lý hạt cơ bản.
Họ xây dựng các lý thuyết được mệnh danh là “thống nhất lớn” với ý đồ
thống nhất bốn lực của tự nhiên (gồm lực hấp dẫn, lực điện từ và hai lực
hạt nhân - mạnh và yếu) thành một lực duy nhất, lực đã tác dụng trong
những phần giây đầu tiên của Vũ trụ. Những lý thuyết này tiên đoán sự tồn
tại của vô số những hạt có khối lượng. Người ta đặt cho chúng những cái
tên ngày càng quái lạ và thơ mộng hơn: nơtrinô, graviton, photino và
cosmino. Thật không may, trừ những hạt nơtrinô đã được phát hiện ra, còn
thì tất cả các hạt khác vẫn chỉ tồn tại trong trí tưởng tượng đầy phóng túng
của các nhà vật lý. Biết bao nhiêu công sức đã phải bỏ ra để xây dựng các
detector nhằm phát hiện ra những hạt quái lạ đó. Nhưng cho tới nay, chưa
có hạt nào ló mặt ra cả, dù trong Vũ trụ hay trong phòng thí nghiệm. Còn
việc đo khối lượng của các hạt nơtrinô, lại là một chuyện khác. Cho tới nay,
mặc dù đã rất nỗ lực, nhưng khối lượng của hạt này vẫn không nắm bắt
được. Nói một cách ngắn gọn, sự bí ẩn của vật chất vẫn còn nguyên đó.
Điều này lại càng gây thất vọng vì vấn đề này liên quan tới tương lai của
Vũ trụ.
Vậy tương lai của Vũ trụ sẽ là như thế nào? Lý thuyết Big Bang nói rằng
Vũ trụ có điểm bắt đầu. Vậy nó cũng sẽ có điểm kết thúc chứ?
Điều đó thì hiện nay chúng ta còn chưa biết. Chúng ta thực sự đứng trước
một sự lựa chọn lưỡng nan sau: sự giãn nở của Vũ trụ có tiếp tục mãi mãi