TRÒ CHUYỆN VỚI TRỊNH XUÂN THUẬN - Trang 52

xây dựng tại Chilê, trên dãy núi Andes. Người ta dự kiến rằng nó sẽ được
đưa vào hoạt động vào cuối thế kỷ này hoặc đầu thế kỷ tới.
Giờ đây, người ta biết rằng đã từng có vụ nổ lớn (Big Bang), có sự bỏ chạy
ra xa nhau của các thiên hà, người ta cũng đã có những công cụ cho phép
biết được thành phần cấu tạo của các sao, và người ta gần như đã có thể kể
về cuộc đời của chúng. Vậy thử hỏi người ta còn tìm kiếm gì nữa?
Tôi không hoàn toàn đồng ý khi ông nói rằng chúng ta gần như đã biết tất
cả. Tôi nghĩ rằng bộ não hữu hạn của chúng ta không bao giờ hiểu hết được
cái vô hạn của Vũ trụ.
Giải quyết xong các câu hỏi này, những câu hỏi khác lại được đặt ra và còn
phức tạp hơn. Đối với tôi, con đường nhận thức là một đường đua mà cứ
tiến tới gần, vạch đích của nó lại được đẩy ra xa hơn. Khoa học cũng tựa
như con rắn ngàn đầu trong thần thoại, chặt đầu này lại mọc ra nhiều đầu
khác. Nhưng đó lại là điều may, bởi vì nếu như ta đã biết tất cả thì thế giới
trần thế này sẽ buồn bã biết bao. Cũng như tên một quyển sách của tôi,
cuốn “Giai điệu bí ẩn” (xem bản dịch tiếng Việt của Phạm Văn Thiều -
NXB Khoa học và Kỹ thuật, Hà nội - 2000 - ND) đã nói lên điều đó: Vũ trụ
không bao giờ tiết lộ hết với chúng ta những bí mật của nó.
Vậy theo ông những vấn đề nào là chủ yếu của vật lý thiên văn hiện đại?
Trong lĩnh vực chuyên môn Vũ trụ học của tôi, thì đó là vấn đề vật chất tối,
một bài toán đau đầu của các nhà thiên văn học hiện đại. Được phát hiện
vào năm 1933, vấn đề này không ngừng ám ảnh họ. Vật chất tối có mặt ở
khắp nơi, nó thâm nhập vào mọi cấu trúc của Vũ trụ. Tuy nhiên, sau hơn
sáu mươi năm làm việc cật lực, bản chất của vật chất tối vẫn còn là một
điều bí ẩn.
Nhưng nếu đã là vật chất tối, tức vật chất không nhìn thấy, thì làm sao có
thể phát hiện được?
Đúng là khi nhà thiên văn khi bị tước mất ánh sáng - phương tiện giao tiếp
sở trường của mình với Vũ trụ, thì các phép đo sẽ trở nên khó khăn hơn.
Nhưng điều đó không có nghĩa là nhà thiên văn đã bị tước vũ khí. Người ta
có thể suy ra sự tồn tại của vật chất - ngay cả vật chất không nhìn thấy -
bằng cách đo chuyển động của một số thiên thể. Những chuyển động này