không có tâm trí, một trạng thái vô trí. Nó hoàn toàn trống rỗng, bởi vì bất
cứ thứ gì chứa đựng bên trong sẽ cản trở tự do, vì lẽ đó nên nó phải tuyệt
đối trống rỗng.
Từ “trống rỗng” này,
shunyata, đã bị hiểu sai rất nhiều. Bất cứ khi nào
nghe đến từ “trống rỗng”, chúng ta thường nghĩ đến điều gì đó tiêu cực.
Trong ngôn ngữ của Đức Phật, trống rỗng không tiêu cực, mà ngược lại rất
tích cực, tích cực hơn cả thứ được gọi là viên mãn bởi vì sự trống rỗng chứa
đầy sự tự do, những thứ khác đã bị loại bỏ. Nó rộng rãi, thoáng đãng, mọi
ranh giới đều đã bị loại bỏ. Nó không bị giới hạn, và chỉ ở nơi không bị giới
hạn, tự do mới xuất hiện. Sự trống rỗng của Đức Phật không phải là sự
trống rỗng bình thường, nó không phải là sự thiếu vắng, mà là có sự hiện
diện của những thứ vô hình.
Chẳng hạn như, khi bạn dọn sạch căn phòng của mình, khi bạn bỏ đi đồ
đạc, tranh ảnh và các vật dụng khác trong phòng, căn phòng sẽ trở nên
trống rỗng bởi vì không còn đồ đạc, tranh ảnh, vật dụng, không còn lại gì;
nhưng mặt khác, những thứ vô hình bắt đầu xuất hiện. Sự vô hình đó chính
là sự rộng rãi. Căn phòng trở nên rộng lớn hơn. Khi bạn loại bỏ đồ đạc, căn
phòng sẽ càng rộng hơn. Khi mọi thứ đã bị loại bỏ, thậm chí các bức tường,
căn phòng sẽ rộng lớn như bầu trời.
Đó là toàn bộ quá trình của thiền: loại bỏ mọi thứ, loại bỏ chính bạn đến
mức không còn lại gì, ngay cả bạn. Bên trong sự tĩnh lặng tuyệt đối đó
chính là sự tự do. Trong sự tĩnh tại tuyệt đối đó sẽ xuất hiện đóa sen tự do
ngàn cánh, và cả mùi hương thơm ngát: hương thơm của sự bình yên, của
lòng trắc ẩn, của tình yêu, của phúc lành.
***
Việc Phật Thích Ca Mâu Ni nhấn mạnh lòng trắc ẩn là một hiện tượng vô
cùng mới mẻ đối với các nhà thần bí trước đó. Phật Thích Ca Mâu Ni đã tạo
nên một dấu mốc lịch sử. Trước Đức Phật, chỉ thiền thôi là đủ, không ai
