đứng ở giữa và con lắc dừng lại, nếu tập trung tâm thức, khi đó bạn sẽ biết
được thực tại là gì. Chỉ có tâm trí bất động mới hiểu được chân lý là gì.
***
Toàn bộ tôn giáo của Phật Thích Ca Mâu Ni có thể được mô tả bằng một từ
duy nhất, đó là tự do. Đó chính là thông điệp cốt lõi của ngài, là hương
thơm của ngài. Không ai khác nâng tự do lên cao như thế. Đó chính là giá
trị tối thượng trong tầm nhìn của Đức Phật,
summum bonum; không gì
cao hơn thế.
Có lẽ cần phải hiểu vì sao Đức Phật lại nhấn mạnh đến sự tự do nhiều như
vậy. Không phải Thượng đế, không phải thiên đường, cũng không phải tình
yêu, mà chỉ có tự do. Đó là vì tất cả những thứ có giá trị chỉ có thể diễn ra
trong môi trường tự do. Tình yêu cũng chỉ đâm chồi nẩy lộc trên mảnh đất
tự do, nếu không có tự do, tình yêu không thể phát triển. Không có tự do,
thứ được gọi là tình yêu kia chẳng khác nào sự ham muốn thể xác. Không
có tự do sẽ không có Thượng đế. Không có tự do, Thượng đế mà bạn nghĩ
đến chỉ là từ trí tưởng tượng của bạn, nỗi sợ của bạn, lòng tham của bạn.
Không có sự do sẽ không có thiên đường. Tự do chính là thiên đường. Còn
nếu bạn nghĩ rằng có thiên đường mà không có tự do thì thiên đường đó
không có giá trị, không có thực. Nó chính là sự ảo tưởng của bạn, là giấc
mơ của bạn.
Tất cả các giá trị lớn trong cuộc sống đều phát triển trong môi trường tự do,
do đó tự do là giá trị nền tảng nhất và là đỉnh cao nhất. Nếu muốn hiểu Đức
Phật, bạn sẽ phải nếm trải được chút tự do mà ngài đang nói đến.
Tự do không đến từ bên ngoài. Nó không mang tính xã hội, không mang
tính chính trị, không mang tính kinh tế. Đó là tự do về mặt tinh thần. Khi
nói đến tự do, Đức Phật muốn chỉ trạng thái nhận thức không bị cản trở,
ràng buộc bởi khát khao, không bị giam hãm bởi lòng tham, bởi ham muốn
nhiều hơn nữa. Khi nói đến tự do, Đức Phật muốn nói đến tâm thức mà
