Chúng ta bắt đầu với câu chuyện về trình độ học vấn của bạn: Nếu như mục
tiêu của bạn là chiến thắng trên thị trường thì bằng thạc sỹ hay tiến sỹ ở
những trường đào tạo kinh doanh hàng đầu chẳng thể giúp ích bạn. Nếu
bạn chưa lãng phí thời gian và tiền bạc vào những khoá học kinh doanh chỉ
với mục đích duy nhất là tìm kiếm sự thành công trên thị trường chứng
khoán, thì đây là quả là một tin vui. Thực tế, nội dung cơ bản của hầu hết
các học thuyết kinh tế là: Không ai có thể cũng thắng trên thị trường trừ khi
người đó là người luôn gặp may mắn.
Lý thuyết này thường được nhắc đến như là lý thuyết thị trường hiệu quả
hay lý thuyết ngẫu nhiên. Theo đó, hàng ngàn nhà đầu tư và phân tích sẽ
thu thập tất cả thông tin liên quan đến một công ty nào đó. Thông qua các
quyết định mua - bán cổ phiếu của nhà đầu tư, công ty đó xác lập được giá
bán “đúng” cho cổ phiếu của mình. Thực ra, các nhà đầu tư không phải lúc
nào cũng xác định được chính xác giá cổ phiếu. Do vậy, việc một cổ phiếu
tăng trưởng cao hơn so với mức trung bình của thị trường trong một thời
gian dài là điều không thể xảy ra. Tuy vậy vẫn có một số trường hợp ngoại
lệ như: hiệu ứng tháng Giêng, hiệu ứng quy mô nhỏ hay chiến thuật giá
cả/lời lãi thấp. Những chiến thuật “chinh phục thị trường” này vẫn bị cho là
tầm thường, “ăn xổi ở thì”, khó đạt được hiệu quả cao (sau khi tính toán
đến những yếu tố như thuế và chi phí giao dịch).
Bởi vì chinh phục hoàn toàn thị trường là một điều không thể, cho nên các
giáo sư dạy môn tài chính đã mất rất nhiều thời gian giảng giải cách lập
phương trình bậc hai - hiểu nôm na là làm thế nào để lựa chọn một danh
mục đầu tư cổ phiếu đa dạng trong không gian ba chiều. Nói cách khác, nếu
kiên trì áp dụng những công thức toán học phức tạp, cộng thêm một ít kiến
thức số học và thống kê nữa, bạn có thể đạt được lợi nhuận ngang bằng với
chỉ số lợi nhuận trung bình của thị trường. Tuy còn nhiều yếu tố khác nữa
nhưng thông điệp rất rõ ràng: Bạn không thể vượt qua thị trường, vì thế
đừng cố gắng nữa. Hàng nghìn thạc sỹ và tiến sỹ đã phải tốn rất nhiều tiền
mới có được lời khuyên này.
