M
DỰ LIỆU (SUY NGHĨ TIÊU CỰC)
Hãy chắc chắn về một thứ và thảm họa sẽ đến.
– Văn khắc ở Đền thờ Delphi.
ột nữ CEO gọi nhân viên của mình vào phòng hội nghị trước khi triển khai
một sáng kiến kinh doanh mới. Các nhân viên vào phòng và ngồi quanh
bàn. Vị CEO yêu cầu mọi người chú ý và bắt đầu nói: “Tôi có một tin xấu. Dự
án đã thất bại một cách ngoạn mục. Hãy nói cho tôi sai ở đâu?”
Cái gì? Chúng ta thậm chí còn chưa bắt đầu kia mà…
Vấn đề chính là ở đây. Vị CEO dùng bài tập đánh giá sự việc sau khi kết thúc – khi nó
còn chưa xảy ra. Bà sử dụng một kỹ thuật được nhà tâm lý học Gary Klein gọi là kỹ
thuật phân tích những lý do dẫn đến thất bại – premortem.
Trong một cuộc khám nghiệm tử thi, các bác sĩ nhóm họp để xem xét nguyên nhân
dẫn tới cái chết không mong đợi của bệnh nhân để có thể học hỏi và trau dồi kiến
thức cho trường hợp tương tự kế tiếp. Bên ngoài thế giới y khoa, chúng ta gọi điều
này bằng một loạt tên gọi – một báo cáo hoàn thành công việc, một cuộc họp để kết
luận, một đánh giá – song dù có dùng đến tên gọi nào thì ý tưởng vẫn chỉ là một:
chúng ta đánh giá một thứ sau khi nó đã xảy ra.
Nhưng premortem thì lại khác. Trong phương pháp này, chúng ta sẽ hình dung điều
gì có thể sai, điều gì sẽ sai từ trước khi chúng ta bắt đầu. Có quá nhiều dự án tham
vọng đã thất bại vì những lý do có thể phòng tránh được. Có quá nhiều người không
có kế hoạch dự phòng bởi lẽ họ không cho rằng điều gì đó có thể không tiến triển
đúng như họ mong đợi.
Kế hoạch của bạn và cách thức mọi sự xảy ra hiếm khi giống nhau. Vậy mà chúng ta
lại luôn phủ nhận thực tế này và liên tục bị sốc khi các sự kiện diễn tiến.
Quả là ngớ ngẩn. Hãy thôi để mình vào thế bị thất bại.
Không ai có thể nói về điều này hay hơn Mike Tyson, người đã nói với phóng viên
khi đề cập đến sự sụp đổ tiền tài lẫn danh tiếng của mình rằng: “Nếu bạn không
