tưởng hóa một cách nhạt nhẽo mà người ta thường thấy trong các bức mẫu
tập vẽ của học sinh. Nhưng bà khách rất hài lòng khi thấy cái màu sắc xấu xí
kia đã bị xóa hẳn đi. Tuy nhiên, bà ta vẫn tỏ ý ngạc nhiên về công việc tiến
hành chậm quá, và nói thêm rằng, theo lời đồn, họa sĩ Chartkov chỉ cần hai
buổi để vẽ xong một bức chân dung. Họa sĩ Chartkov không biết trả lời ra
sao. Hai mẹ con bà khách sửa soạn ra về. Anh đặt bút vẽ xuống tiễn họ ra
cửa, rồi quay vào đứng trước bức chân dung vừa vẽ, vẻ buồn rầu. Anh ngơ
ngác nhìn bức tranh, trong lúc trong tâm trí anh lại nhìn thấy rõ những
đường nét nhẹ nhàng và thanh thoát của người phụ nữ, những sắc thái nhẹ
lâng lâng anh đã nắm được mà bút vẽ của anh đã phũ phàng xóa đi. Tâm trí
vấn vương những hình ảnh đó, anh gạt bức chân dung sang một bên, đi tìm
một cái đầu nhỏ nhắn của Psyche, bức tranh mới vẽ phác bỏ đâu ở một xó đã
từ lâu. Một khuôn mặt xinh xắn, vẽ rất khéo, nhưng hoàn hảo quá, lạnh lùng
quá, không có một chút gì của da thịt sống. Không có gì khác hơn để làm,
anh bắt tay vào sửa lại bức vẽ nọ, đưa lên gương mặt ấy tất cả những gì anh
đã phát hiện được trên gương mặt của cô khách quý tộc. Những nét anh bắt
chước được, những sắc thái hiện dần lên ở đây thuần khiết như sau khi nhìn
thiên nhiên rất lâu, họa sĩ đã bắt đầu đi xa ra để tạo nên một tác phẩm nghệ
thuật ngang với thiên nhiên vậy. Bức tranh Psyche sinh động hẳn lên và cái
tư tưởng lúc thoạt đầu chưa nhận thấy trên bức họa đã dần dần thành hình.
Bức Psyche mượn tính cách của cô thiếu nữ đài các khiến cho khuôn mặt có
một phong thái riêng tạo thành một tác phẩm thực là độc đáo.
Họa sĩ dường như sử dụng cùng một lúc cả một số nét riêng, cả cái
dáng dấp chung của người mẫu và cuối cùng làm việc rất mê mải suốt mấy
ngày không còn nghĩ đến cái gì khác. Hôm hai mẹ con bà khách trở lại thì
thấy anh đang cắm cúi trước giá vẽ chưa kịp cất bức tranh đi. Cả hai mẹ con
mừng rỡ, reo lên một tiếng ngạc nhiên và huơ cả hai tay.
— Lise, Lise! Trời ơi, giống quá đi mất! Superbe, superbe! Ông nghĩ ra
cái ý cho em nó mặc y phục Hy Lạp, thật là tài tình. Ồ! Thật là không ngờ!
Họa sĩ không biết làm thế nào để cải chính. Anh ngượng ngập, cúi đầu
khẽ nói:
