Trời nắng, ánh sáng giúp anh rất nhiều. Anh thấy ở người mẫu của anh
có nhiều nét mà một khi thể hiện được lên tấm vải có thể khiến cho bức chân
dung có những sắc thái đặc biệt; anh thấy với những nét ấy có thể vẽ được
một bức tranh khác thường, chỉ cần thể hiện được đầy đủ tất cả những gì anh
nhìn thấy rõ, cùng những nét tiêu biểu cho người mẫu của anh. Khi cảm thấy
mình sắp thể hiện những nét mà người khác chưa hề biết thể hiện, anh cảm
thấy bồi hồi cảm động. Giờ đây, công việc thu hút anh, anh dồn hết tâm trí
vào cây bút và lại một lần nữa quên khuấy là trước mắt mình có một cô gái
dòng dõi quý tộc. Thấy mình thể hiện rất đạt những đường nét nhẹ nhàng,
chất thịt da gần như trong suốt của một người con gái mười bảy tuổi, tim
anh như ngừng đập vì xúc động. Anh nắm rõ từng sắc thái tinh vi, cái ánh
vàng phơn phớt trên da mặt, cái quầng hơi xanh xanh dưới cặp mắt, và anh
đã chuẩn bị vẽ một nốt nhỏ sắp mọc trên trán, thì bỗng nghe tiếng bà mẹ
đứng bên cạnh nói:
— Ồ, vẽ làm gì? Vô ích – Và cả chỗ này nữa… Ông có thấy chỗ ấy
trông vàng quá không, còn chỗ kia… trông như những vết nhỏ đen đen.
Chartkov liền giảng cho bà ta hiểu rằng chính những cái vết nhỏ và cái
màu vàng ấy hài hòa với nhau và chính nó tạo nên những màu sắc nhẹ nhàng
thú vị của gương mặt. Nhưng bà khách trả lời anh những thứ ấy chẳng có hài
hòa gì hết, tất cả chẳng qua chỉ là do nhà họa sĩ tưởng tượng ra mà thôi.
— Xin phu nhân cho phép để lại một chút vàng phơn phớt ở mỗi một
chỗ này thôi – họa sĩ năn nỉ, giọng chất phác.
Nhưng chính cái điều đó người ta lại không muốn cho phép anh làm.
Người ta bảo anh rằng hôm nay Lise hơi khó ở, nước da nó chẳng bao giờ có
chút gì vàng hết, còn gương mặt nó đẹp chỉ vì bao giờ cũng hồng hào, tươi
tắn. Anh buồn rầu bắt tay vào xóa những nét tinh vi mà cây bút của anh đã
phác hiện lên trên tấm vải. Những nét nho nhỏ gần như không nhận thấy
được ấy biến mất và theo nó bức chân dung cũng bớt giống đi một phần.
Anh bắt đầu lạnh lùng tô lên tranh cái màu sắc chung chung, dùng đã thuộc
lòng, thứ màu sắc làm cho những khuôn mặt dù có mẫu thật chăng nữa,
cũng đều biến thành những bộ mặt lạnh lùng như nhau, những bộ mặt lý
