muộn quá rồi!
— Xin một phút tí teo nữa thôi mà – Chartkov nói với giọng năn nỉ
chất phác của một đứa trẻ con.
Nhưng bà khách lúc này như không còn sẵn sàng chiều theo những
khát khao nghệ thuật của nhà họa sĩ nữa, bà hứa lần sau sẽ ngồi lâu hơn.
“Kể cũng bực thật – Chartkov nghĩ bụng – Vừa vặn lúc bắt đầu có đà”.
Anh nhớ lại khi anh làm việc trong xưởng vẽ của anh ở đảo Vasilievsky,
chẳng có ai ngắt quãng công việc của anh, không ai bắt được anh phải
ngừng tay lại. Thằng Nikita có thể cứ ngồi đấy mãi mãi không nhúc nhích,
tha hồ muốn vẽ đến bao giờ thì vẽ; thậm chí có khi nó ngủ gật mà vẫn giữ
nguyên cái tư thế mà anh bảo nó ngồi. Bực mình, Chartkov đặt bút vẽ và
bảng trộn màu xuống, đờ người ra đứng trước giá vẽ. Một lời khen của bà
khách quý tộc đã khiến Chartkov sực tỉnh. Anh chàng vội vã hấp tấp chạy ra
cửa, tiễn hai người ra tận đầu thang, và được bà khách mời tuần sau đến
dùng bữa chiều ở nhà bà ta, anh trở về phòng, vẻ mặt hoan hỉ. Bà khách quý
tộc đã khiến anh hoàn toàn mê mẩn. Từ trước đến nay, anh vẫn coi những
hạng người này là một cái gì cao xa không với tới được, tưởng chừng họ
sinh ra chỉ để vút qua trên đường, trong một cỗ xe lộng lẫy với một anh xà
ích sang trọng và đứa đầy tớ mặc chế phục, ném mắt thờ ơ nhìn những
người đi bộ ăn mặc tồi tàn bước lếch thếch bên vỉa hè. Thế mà, giờ đây, một
con người như vậy đến tận phòng anh: anh vẽ chân dung người ấy và được
người ấy mời đến dự tiệc trong một gia đình quý tộc. Một cảm giác cực kỳ
thỏa mãn tràn ngập tâm hồn anh, khiến anh như ngây ngất; để thưởng công
cho mình, anh đi ăn một bữa thịnh soạn, đi xem kịch, và lại thuê xe song mã,
bảo đánh đi chơi một vòng, chẳng để làm gì hết.
Những ngày hôm sau, Chartkov không còn đầu óc để làm những công
việc hàng ngày, anh ta chỉ lo chuẩn bị, chờ cái lúc nghe có tiếng chuông ở
ngoài cổng. Cuối cùng, bà khách quý tộc đến, cô con gái xanh xao theo sau.
Chartkov mời hai người ngồi, khéo léo dịch chiếc giá vẽ lại gần, với bộ điệu
học đòi của một con người thượng lưu, anh bắt đầu vẽ.
