Hoàng đế. Người chăm chú đọc, nhiều lúc gật đầu tán thưởng những đoạn
văn hay ca tụng hoàng thành, hoàng cung và vườn thượng uyển.
Đọc tiếp, người thấy có đoạn viết: “Nhưng con chim họa mi mới thật là
kỳ diệu!”. Hoàng đế ngạc nhiên:
- Gì thế này? Con chim họa mi à? Sao ta lại không biết nhỉ? Có đúng là
trong giang sơn ta; hơn nữa lại ngay trong vườn của ta, lại có một con chim
như thế không? Ta chưa hề nghe nói bao giờ, lạ thật!
Hoàng đế truyền gọi quan thị lang là người cầm quyền cao chức trọng;
mỗi khi có kẻ dưới đến trình báo hay thỉnh cầu điều gì, ngài chỉ trả lời cộc
lốc: “Hớ!”
Hoàng đế phán hỏi:
- Ở đây chừng như có một con chim người ta gọi là họa mi. Thiên hạ cho
rằng con chim này là loại chim quý hiếm. Vậy sao chưa thấy ai tâu với
trẫm?
Quan thị lang thưa:
- Muôn tâu bệ hạ, chính hạ thần cũng chưa nghe thấy nói bao giờ và cũng
chưa thấy ai đem đến tiến cử.
- Vậy ngay tối nay phải đem nó đến hót cho trẫm nghe. Thiên hạ biết đến
vật báu của trẫm mà riêng trẫm lại không biết!
Quan Thị Lang tâu:
- Muôn tâu bệ hạ, thực tình hạ thần chưa hề thấy con chim ấy, nhưng hạ
thần xin đi tìm nhất định sẽ tìm được.
Nhưng tìm đâu? Quan Thị Lang đã leo lên khắp lầu son gác tía, qua khắp
các cung điện và đường lối đi lại, gặp ai cũng hỏi, nhưng chẳng ai biết gì về
chim họa mi cả.
Quan Thị Lang lại vào chầu hoàng đế:
- Tâu thánh thượng - Ngài nói - Có lẽ sách đã đánh lừa độc giả, xin bệ hạ
đừng tin, đây chỉ là chuyện hoang đường.
Hoàng đế phán:
