Truyền kỳ mạn lục
NGUYỄN DỮ
Lại nói:
- Trịnh lang hiện đương ở nhà Bạch Long hầu, vì phu nhân mà quên ăn bỏ ngủ, rồi nhờ tiện thiếp xa
gửi đến một mối tình để trả món tương tư nợ cũ.
Nói chưa hết lời thì có con tiểu hoàn vào báo là tuần Thuồng luồng có lệnh vời. Dương thị vội lật đật
đi ra: sáng hôm sau lại đến, ân cần hỏi han và trao cho một bức thư mà dặn rằng:
- Chị về nói hộ với Trịnh lang cho ta: người vợ xấu số ở bến nước xa xăm, lúc nào cũng vẫn thương
nhớ đến chàng; chàng nên cố xoay xở cách nào để cho được phượng lại trong mây, ngựa về trên ải,
đừng khiến tôi phải già đời ở chốn cung nước làng mây này.
Bức thư gửi cho Trịnh lang như sau:
"Non thề bể hẹn, chao ôi việc trước lỡ làng, gió dập mưa dồn, ngán nỗi kiếp này lận đận. Nước non
muôn dặm, tâm sự mấy lời. Nghĩ như thiếp chút phận mỏng manh, tấm thân mềm yếu. Duyên đôi lứa
tự trời xe lại, ước trăm năm cùng huyệt dám sai. Nào ngờ biến dậy một đêm, đến nỗi hình rơi đáy
vực. Bởi không thể chìm châu đắm ngọc, nên đành cam giãi nguyệt dầu hoa. áo xiêm đã lắm tanh
nhơ, thân thế tạm thời còn thoi thóp. Sầu đầy tựa bể, ngày dài như năm. Nào hay giữa lúc bơ vơ,
bỗng nhận được thư thăm hỏi. Ngắm cành thoa mà ứa lệ, nhìn khách đến những đau lòng. Một bước
lỗi lầm, riêng cỏ nội hoa hèn thắc mắc; ba sinh thề ước, có trời cao đất cả chứng tri. Ngọc bích chưa
lành, cân vàng xin chuộc".
Nàng áo xanh trở về báo tin cho biết, Long hầu bảo Trịnh rằng:
- Việc có thể nên được đấy.
Bèn cùng nhau đi ra bể nam, đến thăm một tòa thành lớn. Hầu vào trước, bảo Trịnh đứng đợi chỉ ở
ngoài cửa thành. Một lát, Trịnh thấy một người ra dẫn vào trong một cái đền, trên đền có một vị vua
mặc áo tinh hồng, (5) mang đai ly châu, (6) quần thần đứng chầu chực hai bên không biết bao nhiêu
mà kể. Trịnh quỳ dài xuống mà tâu bày mọi nỗi, lời rất thê thảm. Đức vua ngoảnh nhìn vào một viên
đứng bên phía tả, giục thảo trát đòi. Rồi có hai người lính vượt không ra đi. Chừng độ nửa ngày, hai
người lính áp giải đến một người đàn ông, thân thể vạm vỡ, mũ đỏ mặt đen, râu ria đâm tua tủa như
rễ tre vậy, ra giữa sân mà quỳ rạp xuống. Đức vua mắng rằng:
- Tước không cho nhảm, phải đợi người công lao, hình không dùng xằng, để trị kẻ gian nhũng. Như
nhà ngươi trước có công lao, nên ta cho coi giữ một phương, vì dân che trở. Vậy mà ngươi giở thói
dâm ngược, như thế là trừ tai ngừa hoạn cho dân đấy ư?
Người ấy nói:
- Kẻ kia ở trên trần, tiểu thần ở dưới nước, mỗi người một ngả, có can thiệp gì đến nhau. Vậy mà hắn
buông lời phao vu, để hãm hại người vô tội. Nếu bệ hạ tin nghe lời hắn thì triều đình mắc sự lừa dối
mà tiểu thần chịu tội mập mờ, tưởng không phải là sự yên trên toàn dưới vậy.
Bên nói đi, bên cãi lại, người ấy vẫn không chịu nhận tội, đức vua cũng hồ nghi không biết quyết
